WINGS OF THE DOVE

De voor vier Oscars genomineerde verfilming van Henry James’ klassieke roman ‘The wings of the dove’ speelt in dezelfde turbulente periode als Titanic. In beide films moet een welgestelde jonge schoonheid een keuze maken tussen hoofd en hart. Anders dan James Cameron zadelt Iain Softley zijn heldin echter op met een enorm moreel dilemma.

Hoewel de Amerikaanse schrijver Henry James zijn roman ‘The wings of the dove’ — het eerste lidwoord is gesneuveld in de filmtitel — letterlijk rond de eeuwwisseling schreef en in 1902 publiceerde, smokkelde scenarioschrijver Hoessein Amini er op verzoek van de Britse regisseur Iain Softley — eerder verantwoordelijk voor de Beatles-film Backbeat en de thriller Hackers — stiekem een paar jaartjes bij. Door het verhaal in het Londen van 1910 te laten beginnen, wordt het begin van de moderne tijd meer benadrukt. Het heeft aanzienlijke consequenties voor het uiterlijk van de film. Londen is een stad waar zojuist een ondergrondse is gebouwd en waar het modebeeld zich drastisch aan het wijzigen is. Bovendien is dit een tijd waarin negentiende-eeuwse normen en waarden, meer nog dan rond de eeuwwisseling, onder vuur komen te liggen.
Wings of the dove speelt daarmee dus in dezelfde turbulente periode als Titanic en niet geheel toevallig hebben beide films — even afgezien van die ijsberg — hetzelfde uitgangspunt: het klassenverschil staat een grote liefde in de weg. Maar er is een belangrijk verschil. In Titanic stort Kate zich vol overgave in de armen van haar kunstschilder en neemt zij een breuk met haar familie op de koop toe. In Wings of the dove kost het Kate heel wat meer moeite om haar society-leventje vaarwel te zeggen en zich met hart en ziel over te geven aan journalist Merton, wiens financiële perspectieven niet al te rooskleurig zijn. Anders dan Titanic-regisseur James Cameron, die van Rose een romantische heldin pur sang maakte, plaatste Henry James zijn heldin voor een gigantisch moreel dilemma. Met wat aanpassingen wordt dat dilemma door Softley uitgewerkt in een intrigerend psychologisch drama.

Geheime ontmoetingen
De voornaamste reden dat Kate niet durft te kiezen voor haar grote liefde, is dat ze niet dezelfde fout wil maken als haar moeder. Zij trouwde indertijd beneden haar stand en moest daardoor als een ware verstotene door het leven. Haar moeder is eenzaam gestorven en haar vader — een wat potsierlijk bijrolletje van een opium lurkende Michael Gambon — is aangewezen op haar financiële steun. De grandeur van de Londense salons en buitenhuizen waar zij door toedoen van een schatrijke tante — vertolkt door de gerimpelde maar nog immer adembenemende sixties-heldin Charlotte Rampling — vertoeft, staat in schril contrast met de armzalige optrekjes van haar vader en haar geliefde.
Kate kan niet kiezen tussen die twee werelden. Ze wil het liefst allebei en daarom moeten de twee gelieven het vooralsnog doen met vluchtige geheime ontmoetingen in Hyde Park. Helena Bonham Carter — wie anders? — speelt haar rol met hetzelfde vuur als Kate Winslet en het verbaast dan ook niet dat beide actrices voor hun passievolle vertolkingen Oscarnominaties in de wacht sleepten. Bonham Carter kan zich daarbij met zichtbaar plezier uitleven in een minder eenduidig karakter. Als zij vriendschap sluit met de Amerikaanse erfgename Milly is het lange tijd de vraag waarom zij haar vriendin in godsnaam probeert te koppelen aan haar geliefde Merton. Speelt zij een spel? Komt het voort uit wroeging? Weet ze zich geen raad meer met de situatie? Gunt zij de ongeneeslijk zieke Milly — die als een blok is gevallen voor Merton — een liefdevolle laatste levensdag? Of heeft zij wellicht minder eerbare motieven?

Nakende afgrond
De raadselachtige driehoeksverhouding wordt voortgezet in Venetië ten tijde van het gemaskerde carnaval. De metafoor ligt er helaas wat al te dik bovenop. Uiteraard gaan hier maskers vallen. "Had ik maar de vleugels van een duif gehad, dan had ik kunnen wegvliegen", zegt Milly veelbetekenend. Ze lijkt op dat moment op een van die serene wezens die de schilderijen van Rossetti en aanverwanten bevolken. Een goudkleurige nimbus is eigenlijk het enige wat er nog aan ontbreekt. Kate’s verschijning daarentegen lijkt meer en meer op die van een zwarte raaf.
Ze heeft geen keuze kunnen maken tussen hoofd en hart en dat komt haar uiteindelijk duur te staan. Softley haalt allerlei filmische middelen van stal om die nakende afgrond te verbeelden, maar het is vooral kostuumontwerpster Sandy Powell — die eerder kostuums ontwierp voor Caravaggio en Orlando — die hier met een zee van blauwe zijde, blauw fluweel en blauw satijn een huzarenstukje levert. Het is Powell die als geen ander begrepen heeft dat Wings of the dove een blauwe film moest worden.

Belinda van de Graaf