TICKET TO JERUSALEM

De Palestijnse filmmaker Rashid Masharawi maakt al jarenlang documentaires en speelfilms over het dagelijkse leven in de door Israël bezette gebieden. Ook in Ticket to Jerusalem is hij trouw aan dit onderwerp. Kun je een normaal leven leiden in een abnormale situatie?

Jaber (Ghassan Abbas) is een Palestijn van middelbare leeftijd. Samen met zijn vrouw Sana (Areen Omary) woont hij in een vluchtelingenkamp buiten Ramallah. In het overbevolkte kamp blijft weinig geheim. Van burenruzies kan iedereen mee genieten. Daaraan is geen gebrek, want veel mannen zijn werkloos en dat draagt niet bij aan een harmonisch gezinsleven. Jaber onttrekt zich aan de malaise door hardnekking vast te houden aan zijn levensdoel: het rondreizen met een 16mm-projector waarmee hij films aan kinderen vertoont. Met zijn animatiefilms en komedies bezorgt hij hen vrolijke uurtjes in de grimmige werkelijkheid.
Om films te vertonen is hij bereid om grote risico’s te nemen, zoals blijkt als hij zonder Israëlische toestemming een kindervoorstelling in Jeruzalem wil houden. Volwassenen nemen hem niet serieus. Ze zien hem als een dromer die de realiteit ontvlucht. Wie geeft er om films als de Israëlische vijand op de stoep staat? Zijn vrouw verlangt naar een veiliger leven in Jordanië, maar Jaber weet niet van wijken: zijn plek is in het vluchtelingenkamp.
Is Jaber een verdwaasde idealist of een man die de menselijke waardigheid hoog houdt? De kijker mag het zeggen, want Masharawi dringt hem geen mening op. Toch mogen we aannemen dat de sympathie van de maker uitgaat naar Jaber, want Masharawi is een van de initiatiefnemers van het Mobile Cinema Project; een op de West Bank rondreizende mobiele bioscoop die Palestijnen in staat stelt films te zien. Met de zachte Jaber als held onderscheidt Ticket to Jerusalem zich van de conventionele Palestijnse film, want daarin worden heldenrollen doorgaans vervuld door militante strijders die de Israëliërs een lesje zullen leren.

Willekeur
In Ticket to Jerusalem is de Israëlische bezetting het decor van het dagelijks leven van de Palestijnen. De film maakt weinig beelden vuil aan de concrete bezetting, maar toont de gevolgen: het ellenlange wachten voor de Israëlische wachtposten, de willekeur, de lamgelegde economie en de sociale spanningen in de Palestijnse samenleving. De benadering zorgt ervoor dat de film geen politiek pamflet is. Alleen aan het einde lijkt Masharawi uit de bocht te vliegen met zijn portret van Israëlische kolonisten, die in Jerusalem het huis van een oude Palestijnse vrouw inpikken. Het oogt karikaturaal, maar misschien gaat het er in werkelijkheid wel zo aan toe.
Dat Ticket to Jerusalem geen grote indruk maakt komt door het acteren. Zoals in zijn eerdere films Curfew en Haifa bewijst Masharawi ook nu weer dat hij geen groot acteursregisseur is. Sommige scènes lijken op slechte toneelstukjes, zodat de film zelden de emotionele lading krijgt die hij verdient. Dat de film nu al een gedateerde indruk maakt, kan Masharawi niet worden aangerekend. Hij draaide Ticket to Jerusalem voor de hevige escalatie van het conflict, zodat de kijker voordurend beseft dat de huidige situatie nog veel treuriger is. Uit Jabers opmerking dat iedere dag uit ’twee uur oorlog, twee uur vrede en twee uur intifadah’ bestaat, kunnen we de twee uur vrede schrappen.

Jos van der Burg