SAMSON & DELILAH

Even gortdroog als het Australische binnenland is de humor in samson & delilah, maar aan het einde is de lach verstomd in het liefdesverhaal over twee Aboriginalpubers.

Wat Indianen zijn voor Amerikanen zijn Aboriginals voor blanke Australiërs. Net als bij Amerikanen heeft het vroegere superioriteitsgevoel plaatsgemaakt voor een mengeling van schaamte en schuldgevoel. In Amerika leidde dat de afgelopen twintig jaar tot films waarin Indianen niet langer woestelingen zijn, maar wijze mannen en vrouwen die hun kennis uit de kosmos plukken. Aboriginals portretteren als bijgelovige wilden die blanken met speren aanvallen, kan in Australië niet meer. Rolf de Heer voelde dat goed aan met ten canoes, dat een geromantiseerd beeld geeft van Aboriginals als een vredig natuurvolk. John Hillcoats ‘Australische western’ the proposition, waarin blanke Australiërs in de negentiende eeuw omspringen met Aboriginals als met vliegen — als je last van ze hebt, sla je ze dood — is nadrukkelijk bedoeld om het schaamtegevoel bij blanke Australiërs aan te wakkeren.
Het is vast geen toeval dat ten canoes en the proposition in het verleden spelen, want daarover is het nu eenmaal makkelijker oordelen dan over het heden. Alleen al daarom verdient Warwick Thornton lof, want zijn speelfilmdebuut samson & delilah, dat de prijs voor beste debuut in Cannes won, gaat over de situatie van Aboriginals in het heden. Thornton, een zoon van maatschappelijk geslaagde Aboriginals, maakt in de eerste helft van samson & delilah tamelijk briljant de monotone verveling en uitzichtloosheid op een Aboriginalkampje voelbaar. Op een zinderend hete, stoffige vlakte in the middle of nowhere leeft een groepje Aboriginals in armoedige huisjes en caravans. Iedere dag verloopt hetzelfde: op een veranda speelt een bandje steeds dezelfde slome muzak, het pubermeisje Delilah helpt haar oma en de puberjongen Samson verveelt zich te pletter. De kijker voelt dat de lamlendige sfeer zal exploderen.

Benzinedampen
Die explosie komt als Samson, die een T-shirt van Nick Caves The Birthday Party draagt, door het lint gaat, een auto jat en er met Delilah vandoor gaat. Vanaf dat moment verandert de strak gestileerde, met gortdroge humor gelardeerde, vrijwel dialoogloze film in een sociaal (melo-)drama. De twee verliefde pubers belanden in een stad, waar niemand zich om hen bekommert. Samson zoekt verdoving in het snuiven van benzinedampen en Delilah probeert tevergeefs door haar gemaakte tekeningen op terrassen te verkopen. Alleen een doorgewinterde zwerver trekt zich hun lot aan. Het drama komt tot een climax als een groepje dronken blanke tieners Delilah als een makkelijke prooi ziet. Als Samson uit verdriet zijn haar afsnijdt, weten we van de Bijbelfiguur naar wie hij is genoemd dat hij zijn kracht kwijt is.
samson & delilah is een liefdesdrama én een oproep aan blanke Australiërs om zich het lot van de Aboriginals aan te trekken. De twee pubers vallen tussen wal en schip: zij zijn vervreemd van de traditionele Aboriginalcultuur, maar kunnen ook niet overleven in de moderne samenleving. Het resultaat is een treurig zwervend bestaan, waar niets goeds uit kan komen. Dat hun liefde overleeft, is het enige lichtpuntje in dit sterke debuut.

Jos van der Burg