TEN CANOES

Idylle over Aboriginals

  • Datum 07-02-2011
  • Auteur
  • Gerelateerde Films TEN CANOES
  • Regie
    Rolf de Heer
    Te zien vanaf
    01-01-2006
    Land
    Australië
  • Deel dit artikel

Vroeger waren Aboriginals in speelfilms primitieve woestelingen, nu portretteert ten canoes hen als kinderlijke natuurmensen.

Persoonlijk kunnen we het woord niet meer horen, maar de filmwereld is er dol op. Authentieke karakters, authentieke emoties, authentieke locaties, authentiek verhaal: overal kan het woord worden opgeplakt. De grootste gotspe is apocalypto, dat volgens Mel Gibson een authentiek beeld geeft van de Mayacultuur. Botjes door neuzen, tatoeages, hutten, taal: allemaal authentiek. Gibson maakt de klassieke Hollywoodfout te denken dat correcte uitdossing een film historisch authentiek maakt. Als de kleding maar klopt, mogen Maya’s grappen over schoonmoeders en impotentie maken. Lachen, gieren en brullen met die Maya’s. Wat lijken ze toch veel op ons!
Het is een oude Hollywoodtruc. Gepoch over historische research en aankleding moet verhullen dat tussen ons en vroegere culturen een kloof gaapt. Voor Hollywood lijken alle mensen in alle culturen en uit alle tijden op ons. Psychologische verschillen? Andere omgang met het leven? Er zijn bibliotheken over vol geschreven, maar Hollywood heeft er nooit van gehoord. De reden is simpel: Hollywood wil dat we ons kunnen inleven. Dus moeten we ons in apocalypto identificeren met een Maya-krijger, die het leven moet redden van zijn zwangere vrouw en kind. Alleen de leuke gezinsauto en golden retriever ontbreken in de film.

Ganzenjacht
Hoe portretteer je inheemse bevolkingsgroepen? Ogenschijnlijk staat ten canoes lijnrecht tegenover apocalypto. De film van Rolf de Heer is de eerste Australische speelfilm waarin Aboriginals alle rollen spelen. ten canoes is het resultaat van een intensieve samenwerking van de filmmaker met Aboriginals. Het script werd gezamenlijk geschreven.
De film, die zich duizend jaar geleden afspeelt, voert een groepje mannen op dat in een moerasachtig gebied op ganzen jaagt en op zoek is naar eieren van de vogels. Een van hen is een jongen, die verliefd is op een van de drie vrouwen van zijn oudere broer. Omdat dit de vrede in de gemeenschap kan verstoren, vertelt een oude man hem een mythisch verhaal over een jongen die verliefd was op een van de vrouwen van zijn broer. In de film wisselen beelden uit de mythe en de ganzenjacht elkaar af. De jagende mannen zijn een voorbeeld van geslaagde ‘male bonding’: ze dagen elkaar uit, hebben lol en doen wat ze moeten doen. In de mythe stapelt misverstand zich op misverstand, wat leidt tot een onschuldige dode, waarna volgens het door de Aboriginals gehuldigde ‘oog om oog, tand om tand’-principe een man van de tegenpartij met speren gedood moet worden. De strekking van de mythe is dat knullen die geen haast hebben, maar geduldig op een vrouw wachten, uiteindelijk rijkelijk beloond worden.
ten canoes is in Australië jubelend ontvangen als de eerste speelfilm die Aboriginals serieus neemt. De Australiërs mogen dat zo zien, maar wij zien een lieve, cultureel correcte film, die de Aboriginals voorstelt als een in volstrekte harmonie samenlevende gemeenschap van nogal kinderlijke natuurmensen. apocalypto zoekt het in gewelddadige clichés, ten canoes in idyllische. Door een film te maken met Aboriginals in hun woongebied heeft De Heer een grote stap voorwaarts gezet, maar er zijn nog vele stappen te gaan.

Jos van der Burg