Monsieur Chocolat

Monsieur Chocolat toont een beschamend stuk Franse geschiedenis, toen de beau monde nog gierde van de pret over een racistische circusact.

Zijn werkelijke naam was Rafael Padilla. Hij werd rond 1868 in slavernij geboren in Cuba, als tiener verkocht aan een handelaar in Spanje en ontsnapte op zijn veertiende. Omstreeks 1895 vormde hij, samen met de Engelse clown Footit, een van de populaire clownsacts in het Parijs van de Belle Époque: Footit et Chocolat. In Monsieur Chocolat zien we delen van hun nummer. "Monsieur Chocolat, bent u daar?" Footit zoekt in de donkere piste met een kaarsje naar zijn partner. Chocolat staat pal voor hem en trekt rare gezichten, maar Footit ziet hem niet: "Het is pikzwart vanavond." De beau monde in het Nouveau Cirque giert van de pret.
Het is een beschamend stuk Franse geschiedenis, vergelijkbaar met het verhaal van Saartje Baartman dat Abdellatif Kechiche zo schrijnend verfilmde in Vénus noire (2010), maar het draagt ook een interessante contradictie in zich. Padilla was de eerste zwarte acteur van Frankrijk en was daar trots op. Footit en hij waren succesvolle theatervernieuwers; de eerste witte clown en domme august die gezamenlijk optraden. De film concentreert zich op het aspect waarover eigenlijk nog het minst bekend is: de veronderstelde vriendschap tussen die twee, ook al was die gebaseerd op een act waarin Footit zijn zwarte collega avond na avond onder bulderend gelach onder z’n kont schopte.
Omar Sy speelt de rol van Chocolat en bewees in Intouchables (2011) al een innemen­de komiek te kunnen zijn. Footit wordt gespeeld door James Thiérrée, de oprichter van de Compagnie du Hanneton, een modern theatergezelschap dat een mix brengt van dans, mime en circusacts, en bovendien de kleinzoon van Charlie Chaplin. De optredens in de film zijn door hem ontwikkeld. In de piste zijn ze geestig en expressief samen; daarbuiten is vooral Thiérrée sterk als de artiest die zijn vak bloedserieus neemt, van Padilla hetzelfde eist en hem als zijn gelijke ziet, maar geen begrip heeft voor diens worsteling met de racistische stereotypen. Clotilde Hesme en Olivier Gourmet spelen mooie bijrollen.
Monsieur Chocolat ziet er fraai uit. Acteur en regisseur Roschdy Zem (Omar m’a tuer, 2011) zorgde voor prachtige decors en kostuums. Des te teleurstellender dat het sterk geromantiseerde scenario zo braaf en voorspelbaar is. De filmmakers hebben de boodschap hapklaar proberen te maken, maar doen ondertussen het personage tekort. En de kijker: want rafelrandjes zijn juist onnoemelijk veel interessanter. Monsieur Chocolat is antiracistisch op een manier waarop dertig jaar geleden Zeg ‘ns aaa nog progressief was: het moet vooral gezellig blijven. Geen verschrikkelijke film, maar in Frankrijk kent men tot op de dag van vandaag een uitdrukking die van toepassing is: ‘être chocolat’, een beetje in de maling genomen.

Barend de Voogd