JOHN RABE

De biopic john rabe, over ‘de Schindler van China’, is de zoveelste in een rij Hollywood(achtige) films over ‘goede Duitsers’.

"Mijn God, die idioten zijn simpelweg nergens goed voor." ‘Die idioten’, dat zijn de Chinese verhuizers die de piano van John Rabe uit zijn woonkamer proberen te krijgen; na ruim 27 jaar vertrekt Rabe in 1937 als directeur van de Siemens-vestiging in Nanking. Maar ‘die idioten’, dat zijn eigenlijk alle Chinezen. Ook zijn bediende Chang krijgt er geregeld van langs: "Waarom heb je een hoofd?" vraagt Rabe hem. "Zodat er geen regen in mijn nek loopt", antwoordt Chang, en zijn Duitse uitspraak mag dan haperen, je hoort er aan af dat hij het zinnetje al vaak heeft moeten opdreunen.
De openingsscènes van de biopic john rabe doen nog vermoeden dat de titel die Rabe’s dagboeken bij hun publicatie in 2006 meekregen, The good German of Nanking, een ironische laag heeft. Maar dan vallen de Japanners in juli 1937 China binnen, wordt Nanking belegerd en gaat Florian Gallenbergers dramatisering van de dagboeken pas echt van start. Rabe, met ingetogen volharding neergezet door Ulrich Tukur, ontpopt zich tot redder van honderdduizenden plaatselijke burgers (de Schindler van China, zeg maar), eerst door de deuren van zijn Siemens-fabriek voor de werknemers te openen en later door een centrale rol te spelen in het opzetten van een gedemilitariseerde ‘veiligheidszone’.

Heksenverbranding
Niks ironie dus; Rabe is simpelweg de nieuwste in de reeks ‘goede Duitsers’ die de afgelopen jaren Hollywoodfilms over de Tweede Wereldoorlog beheersten, van valkyrie (Bryan Singer) en the reader (Stephen Daldry) tot het in Nederland alleen op dvd uitgebrachte good (Vicente Amorim). "Dat je een Duitser bent, maakt je nog geen nazi", verwoordt de wat sullige Amerikaanse soldaat Tully (Tobey Maguire) het gemoed van deze films in Steven Soderberghs the good german (2006; wél ironie). john rabe neemt nog een klein stapje extra: zelfs als je een nazi bent, kun je best je goede kanten hebben.
Rabe’s nazisme wordt door scenarist/regisseur Gallenberger niet ontkend — de film opent met beelden van het hijsen van de hakenkruisvlag op het Siemensfabrieksterrein — maar het wordt onbelangrijk gemaakt. Zoals in een discussie tussen de Amerikaanse dokter Robert Wilson (Steve Buscemi), Rabe’s grootste tegenstander, en zijn echtgenote. Zij houdt vol dat Rabe geen nazi is, maar slecht een lid van de partij, en herinnert haar man er fijntjes aan dat hij zelf ook lid is van de christelijke kerk en toch niet in heksenverbranding gelooft.
Kortom: die nazi’s vallen wel mee. De Japanners, da’s pas een eng volkje. Plunderend en verkrachtend trekken ze door Nanking. Gelukkig is ook aan die kant van de strijd een jonge, fotogenieke officier die zo zijn twijfels heeft. Kan de kijker zich er tenminste mee identificeren.

Joost Broeren