VALKYRIE

Een film over nazi’s die een mislukte aanslag plegen. Kan dat een succes worden? Tom Cruise probeert het met het onderhoudende valkyrie — ook met een rol voor Carice van Houten — waarin Duitse officieren een aanslag plegen op Adolf Hitler.

Het nieuwe Tom Cruise-vehikel valkyrie is net zo doelgericht als een lasergeleide raket doordat het scenario van usual suspects-scenarist Christopher McQuarrie is ontdaan van elke narratieve overbodigheid. Het is alsof je in een auto wordt geduwd, riemen vast, en over een rechte weg met een slordige 250 km per uur op Hitlers bunker afkoerst. Alles in de film staat ten dienste van de aanslag.
Die snelheid en focus hebben een begrijpelijke reden. Een film over een aanslag op Hitler (lees: lang geleden) waar geen Amerikanen bij betrokken zijn (lees: ver weg) en met bovendien een nogal onbevredigend einde (lees: iedereen dood behálve Hitler) is lastig voor de Amerikaanse markt. Hoe krijg je dan toch billen op stoelen? Antwoord: met strakke actie en de starpower van Tom Cruise.
Voor veel onderwerpen is dat geen probleem. Maar het hoeft niet te verbazen dat films die raken aan de morele achtergronden van WO II nog steeds gevoelig liggen. Veel mensen vreesden dat een film over een Duitse aanslag op Hitler zou suggereren dat veel Duitsers het niet eens waren met de dictator. Maar door de beperkte focus van de film is daar geen sprake van. valkyrie claimt geen enkele geldigheid buiten de groep officieren en politici die bij de aanslag betrokken was.

Schaduwleger
valkyrie is het verhaal over de voorbereiding van de belangrijkste aanslag op Adolf Hitler en de gebeurtenissen in de uren direct daarna. Onder leiding van Claus von Stauffenberg (Cruise) probeert een groep officieren met een ingenieus plan de macht in het Derde Rijk over te nemen. Door te claimen dat de SS een coup wil plegen, kunnen de officieren meteen na Hitlers overlijden een schaduwleger op de been brengen dat hen de militaire bescherming biedt die nodig is om hun politieke staatsgreep te volbrengen.
Door de snelheid van de film komen we over de motieven en twijfels van de betrokken officieren helaas weinig te weten — alleen Von Stauffenberg mompelt een paar keer iets over het land dat naar de klote gaat — en we moeten dus maar aannemen dat voor alle betrokkenen geldt dat ze meer van Duitsland houden dan van het Derde Rijk. Storender is dat de film een verslag is van een extreem gevaarlijke operatie maar dat de slordigheid en de angst die daarbij horen nergens zichtbaar worden. Terwijl een aanslag op Hitler voorbereiden toch niet hetzelfde is als het organiseren van een braderie. Tegen een nieuwe medewerker lijkt het Von Stauffenberg verstandig om maar meteen ter zake te komen: "Ik ben betrokken bij hoogverraad. Kan ik op je rekenen?" Tja, alleen in je dromen Tom. Alleen in je dromen.
Prima rol verder van Carice van Houten als Von Stauffenbergs echtgenote in een film die alles is wat men ervan verwacht. Maar dan ook niet meer dan dat.

Ronald Rovers