HOLLOW REED

Dat kinderen altijd de dupe zijn als hun ouders scheiden is een open deur waarover zelden een film wordt gemaakt. En als het al gebeurt liggen sentimentaliteit (kijk eens wat zielig!) en moralisme (in wat voor wereld leven we?) op de loer. De Britse Angela Pope vermijdt deze valkuilen in Hollow reed. Haar film gaat over de psychologische kant van de oorlog tussen ex-geliefden waarin, zoals als in elke andere oorlog, de waarheid als eerste sneuvelt. Niet alleen liefde maakt blind, ook haat.

Hollow reed opent met beelden van een angstig jongetje (Sam Bould, die net zo hulpeloos kan kijken als Olivier Tuinier) dat in paniek door straten, een tunneltje en een park rent om tenslotte huilend aan te kloppen bij het huis van zijn gescheiden vader Martyn. Deze arts (Martin Donovan, die na zijn films met Hal Hartley bewijst ook met realistisch drama uit de voeten te kunnen) schrikt zich te pletter bij de aanblik van zijn bloedende, in elkaar geslagen zoontje Oliver.
De jongen dist een verward verhaal op over schooljongens die hem onderweg naar het huis van zijn moeder, waar hij woont, in elkaar geslagen hebben. Verder zwijgt hij hardnekkig, zodat zijn vader vermoedt dat er meer aan de hand is. Als hij daarover contact zoekt met zijn ex-vrouw Hannah (Joely Richardson, Sister my sister) mondt dit uit in wederzijdse irritaties. Als het jongetje korte tijd later weer in elkaar geslagen blijkt — nu met als resultaat een gebroken hand — is voor zijn vader de maat vol. Hij stuurt aan op een wisseling in de voogdij, zodat de jongen bij hem kan intrekken.
Voogdijwisseling? Was dat niet de inzet bij Kramer vs. Kramer (1979)? Jawel, dus is Hollow reed door filmrecensenten al de Kramer vs. Kramer van de jaren negentig genoemd. Daarmee slaan zij de plank echter mis, want in Hollow reed gaat het niet in de eerste plaats om de strijd om de zeggenschap om het kind, maar om de moed die nodig is om de waarheid in het eigen leven onder ogen te zien.

Zelfbedrog
Hollow reed onthult al snel dat de dader van de kindermishandeling moeders nieuwe vriend (Jason Flemyng) is. Wat doet Hannah als zij dit ontdekt? Natuurlijk ontbrandt zij in razernij en stuurt zij hem weg, maar als hij ’s avonds terugkeert en zijn excuses aanbiedt, waarbij hij iets van zijn frustraties duidelijk maakt — het maakte hem woedend dat de jongen hem niet accepteert — gaat zij overstag en neemt zij hem terug. Interessant is de vraag waarom. Liefde is een te gemakkelijk antwoord. Een minstens even grote rol speelt haar eigen behoefte aan gezelschap en seks. Dat haar vriend zegt haar kind nooit meer te zullen slaan, wil zij maar al te graag geloven.
Er is nog een ander belang: toegeven dat haar vriend haar kind slaat, zal door haar ex natuurlijk worden gebruikt in zijn juridische strijd om de voogdijwisseling. Dus zwijgt Hannah al even hardnekkig als haar zoontje, die onder dreiging van Hannahs vriend zijn kaken op elkaar houdt. Dus houdt Hannah de façade op van een gelukkig leven met haar vriend; een vorm van zelfbedrog die haar kind duur komt te staan.
Hannah dus als een domme gans? Misschien wel, maar de film heeft ook begrip voor haar. Haar ex verliet haar na tien jaar huwelijk, omdat hij zijn sluimerende homoseksuele gevoelens niet langer wilde onderdrukken. Hannah voelt zijn ‘coming out’ als verraad en kan het moeilijk verkroppen dat Martyn inmiddels gelukkig samenwoont met een vriend (Ian Hart, Backbeat). Bovendien: als Martyn de voogdij krijgt, zal het kind door twee homoseksuele mannen worden opgevoed, wat een schrikbeeld is voor Hannah.

Heet hangijzer
Het in 1988 door Paula Milne geschreven scenario van Hollow reed spitste zich aanvankelijk volledig toe op de stelling dat homoseksuele paren de voogdij over kinderen zouden moeten kunnen krijgen. Dat onderwerp paste bij Milnes voorkeur voor controversiële onderwerpen, zoals zij later ook liet zien met haar scenario voor Antonia Birds Priest, waarin een priester voor zijn homoseksuele verlangens uitkomt. Elizabeth Karlsen, producent bij het inmiddels failliete Palace Pictures van Nik Powell (The crying game), zag wat in het scenario en bracht Milne in contact met filmmaker Angela Pope, die het filmvak in de jaren zeventig leerde bij de BBC, waar zij in haar documentaires en tv-drama bewees eveneens van ‘stevige’ onderwerpen te houden. Pope meende — overigens ten onrechte — dat de opvoeding van kinderen door homoseksuele stellen in 1996 geen heet hangijzer meer is en veranderde de film van ‘social problem movie’ in een psychologische karakterstudie.
Op het sentimentele einde na kan het resultaat geslaagd worden genoemd, zonder dat de film tot werkelijk grote hoogte stijgt. Het vakmanschap van alle geroutineerde betrokkenen straalt van de film af, maar Hollow reed mist eigenzinnigheid. Illustratief is dat Pope na het maken van de film een aanbod kreeg om in Hollywood een film met John Travolta te regisseren. Pope besefte dat zij in die homofobe omgeving haar opvattingen over de emancipatie van homoseksuelen en artistieke ambities zou moeten inleveren en bedankte voor de eer.

Jos van der Burg