DE HELAASHEID DER DINGEN

De verfilming van de roman van Dimitri Verhulst, de helaasheid der dingen, is een parade van bierbuiken, scheldpartijen en excentrieke familieleden.

De personages uit de roman De helaasheid der dingen hebben andere namen gekregen, maar verder kennen we veel scènes uit Verhulst’ literaire afrekening met ‘Reetveerdegem.’ De dertienjarige Gunther Strobbe groeit op in het Belgische dorpje met zijn vader Celle, zijn grootmoeder en zijn drie werkeloze ‘nonkels’ Breejen, Koen en Petrol. Het huis is een puinhoop. De mannen voeren geen klap uit. Ze onderhouden niet hun haar of persoonlijke hygiëne, maar wel hun indrukwekkende bierbuiken. Scheldpartijen. Dronkemansliederen. De jeugd van Gunther voltrekt zich in ledigheid. Of zoals Verhulst dat zo mooi kan formuleren: "God schiep de dag, en wij sleepten ons erdoorheen."
Alleen in het eerste half uur van de helaasheid der dingen trakteert filmmaker Felix Van Groeningen (dagen zonder lief) ons met enige regelmaat op dat soort teksten. De film opent en sluit als de herinneringen van de inmiddels volwassen schrijver Gunther (de prachtig benige kop van acteur Valentijn Dhaenens), en zijn cynische observaties zorgen regelmatig voor een glimlach. Ook de jeugdherinneringen zelf zijn in al hun uitbundige vulgariteit best vermakelijk. De wedstrijd naaktfietsen die de behaarde mannen organiseren. De manier waarop ze bij een Iraans gezin binnenvallen om het tv-optreden van hun idool Roy Orbison te volgen. De bierzuipwedstrijd, gebaseerd op de principes van de Ronde van Frankrijk. En uiteraard: het ‘Pruimenlied’… De Tokkies zijn er niets bij.

Café Las Vegas
Rode draad is de relatie tussen Gunther en zijn vader. Vader heeft het beste voor met zijn zoon ("Al die shit die ik heb meegemaakt, Kleine, dat gaat gij niet meemaken") maar de kinderbescherming oordeelt dat dit geen geschikte omgeving is voor een kind. De vader reageert eerst zijn dronken woede af op het meubilair en dan op zijn zoon. Dat brengt hem er weliswaar toe om naar een ontwenningskliniek te gaan, maar de verlokkingen van Frituur Caroline, The Liars Club en Café Las Vegas blijken moeilijk te weerstaan.
De veertienjarige debutant Kenneth Vanbaeden is goed gekozen als Gunther met zijn blonde haarmatje en eeuwige slobbertrui. Zijn spel balanceert mooi tussen zwijgend, afstandelijk observeren en affectie voor zijn excentrieke familieleden. Tegenspeler Koen De Graeve (dagen zonder lief), en eigenlijk alle andere acteurs, hebben veel meer moeite om boven de komische typetjes uit te stijgen.
Bij de première van de helaasheid der dingen in Cannes fietsten van Groeningen en enkele van zijn acteurs naakt over de Croissette. Lachen natuurlijk, maar de indruk blijft toch dat de film de mogelijkheden niet helemaal benut. Noch de cynische humor van het eerste halfuur, noch de emotie komen werkelijk tot hun recht. Het bezoek van Gunthers nichtje en jeugdliefde Sylvie, en de onthulling van de identiteit van haar vader, zorgen voor een schaars moment van (dronkemans)ontroering, maar verder blijft de helaasheid der dingen hangen in leukigheid. Wanneer de oudere Gunther zijn jeugdherinneringen afsluit (en natuurlijk zijn eerste roman gepubliceerd krijgt) valt bovendien op hoe het laatste handjevol scènes mikt op het gemakkelijke sentiment. De kans om ons werkelijk te raken met de Strobbes is dan echter al verkeken.

Barend de Voogd