Schouw/Spelers: Olivia Lonsdale

Hoe acteren Nederlandse filmacteurs? Deze maand het naturalistische en iconische spel van Olivia Lonsdale, een van de beste jonge acteurs van het land.

Stefanie Kolks korte film Eyes on the Road (2019) is een masterclass in acteerwerk. Drie vriendinnen in één auto is alles wat nodig is voor een gelaagd drama over hoe moeilijk het is om te praten over pijn, trauma, schaamte en verlies.

Er is een olifant in de kamer (of in de auto eigenlijk), iets waarover die vriendinnen na een vakantie eigenlijk niet willen praten, al blijkt het onderwerp te groot om onbenoemd te blijven. In de microkosmos van die auto telt elke handeling en elk gebaar: waar je naar kijkt, hoe je in je stoel zit, wat je doet terwijl je amper ruimte hebt om te bewegen. Maar het conflict moet er op de een of andere manier uitkomen, waardoor voornamelijk het intieme spel het drama voortstuwt.

Een van die jonge vrouwen wordt gespeeld door Olivia Lonsdale, die altijd uitblinkt in deze naturalistische acteervorm. Even bescheiden als krachtig, zo kun je haar spel het best omschrijven. Zo ligt in Eyes on the Road de frustratie bij Lonsdale’s personage voelbaar onder het oppervlak. Zeer geleidelijk laat Lonsdale die controle los om haar rauwere emoties kenbaar te maken aan de medepassagiers.

Het gaat nooit om groot drama, maar om zichtbaar maken hoe mensen om lastige gespreksonderwerpen heen dansen, een universeel gegeven dat vooral herkenbaar en inzichtelijk wordt door de specificiteit in spel en vertelling.

Lonsdale liet in haar doorbraakrol in Geen koningen in ons bloed, de Gouden Kalf-winnende NTR One Night Stand van Mees Peijnenburg uit 2015, al zien dat ze naturalistisch spel meester is. Met een rauwe, realistische filmstijl schetst Peijenburg de isolatie van tieners in de jeugdzorg. Lonsdale speelt hier een puber die gescheiden wordt van haar broer (Jonas Smulders) en in een ander pleeggezin wordt geplaatst. Ze is onzeker en schuchter, maar als het nodig is ook vastberaden. Als iemand aan haar vraagt hoe het gaat, antwoordt ze met de dooddoener “goed”, terwijl haar glimlach communiceert dat ze het tegenovergestelde bedoelt. Ze houdt de façade op, maar ondertussen zie je in haar droevige blik dat ze ook een uitweg of oplossing zoekt voor de stuurloosheid in haar leven.

De glimlach van Lonsdale is ontwapenend. In de opgevoerde stijl van Sam de Jongs speelfilmdebuut Prins (2015) brengt Lonsdale’s personage met haar lach de stilistische fantasievertelling van de film terug naar de realiteit van Amsterdam-Noord. Ook in zo’n uitvergrote filmwereld is haar spel gegrond en effectief. Ze heeft een zeldzame souplesse voor de camera. Niets voelt ingestudeerd of overgearticuleerd, zelfs in de symmetrisch ingedeelde, semi-kunstmatige wereld die De Jong in Prins zo meesterlijk neerzet. Lonsdale voor de camera voelt simpelweg als een pure manifestatie van haarzelf en drukt daardoor altijd een enorm stempel op de films waarin ze speelt.

Zie ook haar ontwapenende blik in Noël Loozens Botanica (2017), een gestileerd drama over een man die zijn vrouw niet zwanger kan maken. Lonsdale speelt een collega in het tuincentrum waaraan de film zijn titel ontleent, die als een soort engel alles symboliseert wat hij niet is en niet heeft: jeugdig, talentvol, met een gepassioneerde relatie. Zo’n ironische rol siert Lonsdale. Ze kan op de juiste manier zelfbewust zijn en de camera naar haar hand zetten, zonder de film in te artificieel territorium te duwen.

Nergens zie je Lonsdale’s naturalisme overigens beter dan in Sam de Jongs iconische videoclip voor hitnummer Drank & drugs – een feestje van een video, waarin Lonsdale een van de ironische rollen speelt. Het is een onzinnige en simpele video, maar wel eentje die perfect is uitgevoerd. De nonchalance van de clip staat voor vanzelfsprekendheid en plezier, voor ongedwongen jezelf zijn voor de camera en onbeschaamd genieten van het moment dat de lens op je is gericht.

De kern van dat geïmproviseerde, losse en alledaagse spel zie je bij Lonsdale altijd terug, zelfs in de meest emotioneel intense rollen die ze heeft neergezet. Het is een charmante vorm van spel die misschien bij de jeugdigheid zelf hoort, maar zich ongetwijfeld nog op allerlei fascinerende manieren gaat manifesteren in de toekomstige rollen van een van de beste acteurs van een nieuwe generatie.