Filmnieuws – 31 januari 2016

D66 op de bres
De speelfilm als reclamevehikel voor de stad — perfecte promotie van Amsterdam, vindt het Amsterdams D66-raadslid Petra Hoogerwerf. Ze schreef de notitie ‘Rol de rode loper uit voor filmmakers’ en pleit daarin voor een ‘nieuw, algemeen en flexibel filmbeleid in Amsterdam’. Na de instelling van het Rotterdamse filmloket in de vorm van een ‘filmcommissioner’ kan Amsterdam natuurlijk niet achterblijven. Hoogerwerf sprak met onder meer filmmakers Pieter Kuijpers (van god los) en Sjoerd Steenbeek (baantjer) die zich beklaagden over de stroom van vergunningen, diverse stempels en ambtelijke willekeur die moet worden getrotseerd om een simpel draaidagje in te vullen. Liever wijken filmmakers dus uit naar andere steden of zelfs buitenlanden als decor voor hun geesteskind, en dat vindt D66 jammer. Want zo loopt de gemeente kansen mis op ‘gratis reclame’, zo schrijven Kamerlid Boris van der Ham en Hoogerwerf in een opiniestuk in de Volkskrant op 15 augustus. Want een fijne scène tegen Amsterdamse achtergrond, zoals in een film als alles is liefde, geeft zo mooi de Nederlandse identiteit weer. Maar er is meer aan de hand, zegt Hoogerwerf in een telefonische reactie. "Er zijn te veel regels, zelfs elk stadsdeel heeft weer een apart beleid. Dat beïnvloedt filmmakers wel degelijk in de keuze om zich te vestigen in Amsterdam of om de stad te kiezen als decor voor hun opnames. We zijn een beetje klaar met de toenemende vertrutting, de filmsector heeft vrijheid nodig om te kunnen werken. Het moet weer leuk worden om in Amsterdam te kunnen filmen." Het is nu aan B&W in Amsterdam om een reactie te formuleren op dit voorstel. D66 heeft in Amsterdam overigens slechts twee zetels in de deelraad. "Maar ik heb al veel enthousiaste reacties ontvangen uit de filmwereld", aldus Hoogerwerf.

Versnippering?
Een Rotterdams filmfonds, nu een voorstel voor een Amsterdams filmfonds, what’s next? Neemt de versnippering in subsidieverstrekking niet veel te veel toe? "Het is juist goed voor de sector", zegt de Rotterdamse filmcommissioner Saskia Kagchèl, "hoe meer projecten er gemaakt kunnen worden, hoe beter." Kaghèls taak als commissioner bestaat er overigens niet uit om fondsen te verdelen, maar om de plannen van filmmakers te faciliteren. "Het is een centraal loket waar diverse media kunnen aankloppen voor vergunningen of om problemen op te lossen." Ook het Nederlands Fonds voor de Film heeft helemaal niet het idee dat allerlei lokale instanties onder zijn duiven gaan schieten. Persvoorlichter Jonathan Mees van het Filmfonds laat weten dat het nationale fonds juist blij zou zijn als er een Amsterdamse of zelfs nationale filmcommissioner komt en er een Amsterdams filmfonds wordt opgericht. "Nieuw geld dat wordt uitgetrokken en extra inspanningen op lokaal en regionaal niveau kunnen de film en de filmsector versterken. Dat heeft Rotterdam al bewezen." Een goednieuwsshow via de burelen van D66, dus. Het wachten is op de volgende verkiezingen…

Ted naar Plaza
Over het Filmfonds gesproken: ook daar is een stoelendans uitgebroken nu filmvertoningconsulent Ted Chiaradia (54) het directeurschap heeft aanvaard van filmhuis Plaza Futura in Eindhoven. Per 1 september volgt hij Geert Corsten op, van wie al langer bekend was dat hij dit film- en theatercentrum gaat verlaten om zijn VUT te consumeren. Chiaradia was in Nijmegen grondlegger en directeur van filmtheater Lux en was sinds januari 2008 in dienst als consulent filmvertoning bij het Nederlands Fonds voor de Film. Chiaradia wil van Plaza Futura een van de meest toonaangevende centra van Nederland op het gebied van artistieke film en vernieuwend theater maken, zo meldt Omroep Brabant. Voor Plaza Futura staat een grote verhuizing op stapel uit het krappe pand aan de Leenderweg in Eindhoven naar Strijp S, een voormalig fabriekscomplex van Philips. Op de site van Plaza Futura zegt de nieuwe directeur: "Na mijn vertrek als directeur bij Lux heb ik altijd aspiraties gehad om nog één keer een groot nieuw kunstencentrum te realiseren. In Eindhoven denk ik dat samen met de medewerkers te kunnen realiseren." Waarom Chiaradia al na zo’n korte tijd het Filmfonds weer verlaat, is onduidelijk nu de kersverse directeur voor het ter perse gaan van deze krant niet bereikbaar was voor commentaar.

Schuine filmers
Als het aan het Nederlands Film Festival ligt, lopen liefhebbers van de Nederlandse arthousefilm binnenkort met een stijve nek rond. Allemaal veroorzaakt door de ‘Dutch Angle’, de typisch schuine cameravoering die nu als metafoor dient voor een groep Nederlandse filmers. Het festival laat onder het nieuwe Dutch Angle-label ‘vernieuwende auteurfilmers’ hun werk presenteren. Nanouk Leopold, Mijke de Jong, Simone van Dusseldorp, Eugenie Jansen, Esther Rots, David Verbeek, David Lammers en Fow Pyng Hu zijn de trotse afgevaardigden van deze nieuwe stroming. Een Dutch angle is een term uit de filmtechniek (oorspronkelijk overigens weer afkomstig uit het Duitse expressionisme, waarbij de vertaalslag per ongeluk naar Dutch is verdraaid) waarbij de camera schuin staat, zodat de horizon scheef in beeld staat en een vervreemdend effect wordt bereikt. Het festival wil deze term gebruiken om een lichting filmauteurs aan te duiden die dicht op de huid filmen, waarbij het drama zich niet overwegend in beeld afspeelt maar voelbaar wordt tussen de regels door. Hebben we onze eigen Dogma-manifest? "Die discussie gaan we voeren tijdens het festival", zegt scheidend festivaldirecteur Doreen Boonekamp. Zij hoopt in elk geval dat de classificatie van deze happy few leidt tot grotere bekendheid bij het publiek. "Het label is opgezet voor filmmakers die met hun films wel vaak doordringen tot internationale festivals, maar bij publiek in eigen land nog weinig bekend zijn. Vaak zijn de films alweer verdwenen uit de bioscopen voor je de kans krijgt om ze te gaan zien." In samenwerking met de Volkskrant komt nu een dvd-box met vijf van deze Dutch Angle-films; onder meer langer licht van David Lammers, guernsey van Nanouk Leopold en kan door huid heen van Esther Rots.

kan door huid heen

Rebranding the museum
De begrotingstekorten bij het nieuwe Filmmuseum buitelen over elkaar heen — en wellicht juist om die reden bereikte ons het bericht dat het museum een nieuwe pr-strategie heeft aanvaard. Het ‘internationaal gerenommeerde’ reclamebureau Wieden+Kennedy, dat tekende voor de campagnes van Nike en Coca Cola, gaat het museum rebranden omdat — volgens het persbericht — ‘bij alle veranderingen een nieuwe identiteit past’. Leuk en aardig, maar wat gaat dat dan weer kosten? "Valt reuze mee", zegt Géke Roelink, verantwoordelijk voor het marketingbeleid van het Filmmuseum. "We betalen ze wel, maar niet exorbitant veel. Al met al is het niet duurder dan het huidige bureau waarmee we werken, Vandejong. We houden dezelfde begroting." Wat wil het geval: Wieden+Kennedy wil graag voet aan de grond krijgen in Amsterdam en dan met name in de culturele sector. Volgens Roelink is er dus "een deal" gesloten waar beide partijen van kunnen profiteren — een soort goodwill-korting dus. Roelink zegt dat Wieden+Kennedy, een bedrijf dat nu vestigingen heeft in onder meer Amsterdam, Londen, Parijs, New York en Tokio, dol is op Amsterdam en jaarlijks "uitbundig Koninginnedag viert". Allemaal leuk, maar het betekent dus dat we afscheid moeten nemen van het vertrouwde zwart-witlogo en de bijbehorende ingetogen affiches? "Ja, het gaat wel heel anders worden allemaal". Wat voor Coca Cola-achtig merkengeweld we over ons krijgen uitgestort is nog onduidelijk, daar moet Roelink nog beslissingen over nemen.

Filmpraat
Nu het aantal tv-programma’s over film tot een treurige nul is teruggebracht, moeten we het doen met een live talkshow in De Balie. Elke eerste donderdag van de maand vindt daar de Cineville Talkshow plaats, op initiatief van de Filmhuizen-kortingskaart Cineville. De aftrap vindt 3 september plaats met een voorpremière van de film last conversation, die een week later in de Nederlandse bioscopen in première gaat. Regisseur Noud Heerkens en hoofdrolspeelster Johanna ter Steege zijn aanwezig voor vragen over deze en andere films. Vaste onderdelen van de talkshow zullen onder meer bestaan uit filmtips, recensies van Parooljournalisten Ronald Ockhuysen en Mark Moorman en een korte film uit de stal van NPS New Arrivals. ‘Kwaliteitscinema’, zo meldt het persbericht, staat centraal. Kaartjes voor dit programma in de Balie kosten 7 euro, met korting 5 euro en met een Cineville-pas is de toegang gratis.

Veilig in de onderbuik
Wie regelmatig grote evenementen bezoekt is ze al tegengekomen: de cameramensen van de Telefilm sekjoeritie, die hun bewaker-hoofdpersoon in een natuurlijk decor laten optreden. Deze ‘romantische cultuurkomedie’ is een soort film-in-een-film waarin tv-maakster Tjitske (Elise Schaap) beveiliger Bob (Loek Peters) volgt voor een ‘onthullende documentaire’ over ‘de onderbuik van de samenleving’. Na verloop van tijd ontdekt deze Tjitske dat ook simpele rechtse lieden als Bob genuanceerd kunnen denken over de maatschappij. De Telefilm zal volgend jaar door de EO worden uitgezonden, wat meteen vragen oproept: is dit een nieuw rechts geluid? Een reactie op de vaak gehoorde kritiek dat de filmwereld wordt gedomineerd door designbrildragende grachtengordelbewoners? Regisseur Nicole van Kilsdonk vindt van niet. "Het is wel een film met een actueel thema, maar dat kun je ook zien in een traditie van bijvoorbeeld Eddy Terstall, die ook sociale thema’s aankaart. Het is geen pamflet, het is een komedie. Maar ik wil wel vooringenomenheid aan de kaak stellen. Natuurlijk zijn er veel laag opgeleide mensen die ‘anti’ willen stemmen, zoals de Wilders-achterban, maar dat wil helemaal niet zeggen dat ze dan ook racistisch zijn." Van Kilsdonk draait met kleine documentairecamera’s in de natuurlijke habitat van beveiligers, zoals de Fashion Week, golfevenement KLM Open of een sportschool in Noord. "We zetten dan een bord neer dat we bezig zijn met opnames, maar iedereen mag gewoon door het beeld lopen. Zo wordt het een fake-documentaire, want tenslotte werken we wel met onze eigen cast." Van Kilsdonk raakte geïnspireerd bij het zien van de film le voyage du ballon rouge (2007) waarin ze ontdekte dat de bescherming van de set niet altijd zaligmakend is. In die film zorgen juist shots van toevallige voorbijgangers voor een spannend effect. "Daar wilde ik ook mee experimenteren, het toont een meer realistisch beeld van de samenleving."

Ontwikkelingshulp in filmland
Filmproducenten Circe Films, IDTV FILM/Motel Films, Volya Films en Waterland Film hebben de jackpot gewonnen: ze krijgen elk 50.000 euro van het Hubert Bals Fonds Plus-programma, een initiatief van het Filmfestival Rotterdam en het Nederlands Fonds voor de Film. De producenten gaan vier films coproduceren: bizim büyük çaresizli imiz (our grand despair) van Seyfi Teoman uit Turkije; los ultimos cristeros (the last cristeros) van Matías Meyer uit Mexico, ausencias (absences) van Milagros Mumenthaler uit Argentinië en 40 kun chilla (40 days of silence) van Saodat Ismailova uit Oezbekistan. Het Hubert Bals Fonds van het IFFR steunt filmmakers in ontwikkelingslanden met bijdragen voor scenario-ontwikkeling, digitale productie, postproductie of distributie in eigen land. Jaarlijks worden zo 20 tot 40 films gerealiseerd. Om Nederlandse producenten te stimuleren tot internationale betrokkenheid en projecten al in de productiefase te ondersteunen, is in 2006 het Hubert Bals Fonds Plus opgericht.

Seyfi Teoman

Olga van Ditzhuijzen