Cinedix #10

Film-ABC waarin filmliefhebber Paul Kempers lemma’s van een hedendaags cinematografisch lexicon in niet-lineaire volgorde aaneenrijgt. Van ‘Skippybalshot’ tot ‘Decorvervaging’.

Relaxmoment
Datgene wat onlosmakelijk verbonden is met de spanningsboog. Gepokte en gemazelde filmmakers gebruiken daarom liever de term ‘ontspanningsboog’, dit tot ergernis van omroepdramaturgen en Scriptschool-docenten-met-een-halve-film-op-hun-naam. Kort gezegd komt het hierop neer: wie een acteur een stoel kapot laat slaan op het hoofd van zijn tegenspeler laat deze scène ogenblikkelijk volgen door een zgn. ‘week stukje’, waarin de acteurs zich overgeven aan totale verslapping van lichaam en geest. Om van daaruit weer op te bouwen naar een volgende piekconfrontatie. Ergo: in een zorgvuldig opgebouwde spanningsboog is de som der relaxmomenten gelijk aan de som van actieve handelingen, zoals daar zijn achtervolgingen door Talibaanse papavervelden, harde ondervragingen in dialoogarme relatiefilms en van ieder gevoel gespeende Letse seksscènes in de openlucht. Zo luidt althans de theorie, de praktijk toont zich weerbarstiger. Sommige films bestaan vrijwel geheel uit ontspanningsbogen, zonder dat de kijker er erg in heeft. Denk aan het fenomenale Lost in Translation, Wat zien ik? en het radicaal futloze De zoutmannen van Tibet.
Zie ook: Stanislavsky, yogacinema, Albert Mol

Titelrolvrees
Zeldzame aandoening die vrijwel uitsluitend voorkomt bij cinefielen. Titelrolvrees ontstaat wanneer de filmkijker tijdens het voorbij rollen van de credits aan het begin van de film willoos in een ‘zwart gat’ wordt gezogen en wegzakt in een diepe REM-slaap. Dit verschijnsel treedt op in slecht geventileerde bioscoopzalen en bij bezoek aan Taiwanese cultfilms als Three Times, waarvan de titelrol geluidloos en op slaksnelheid voorbijtrekt, als voorbode van wat komen gaat. Omdat niet één cinefiel snurkend, met open mond — waaruit soms een draadje kwijl ontsnapt — in de zaal wil worden aangetroffen, zal hij ter bestrijding van zijn vrees een aantal maatregelen moeten treffen: 1) grondige inspectie van de zaal op ventilatie- en luchtverfrissingscapaciteit; 2) Taiwanese cultfilms mijden, hoe juichend de kritieken ook zijn; 3) Voor het filmbezoek ruimhartig gebruik maken van speed en/of andere middelen die de alertheid bevorderen. Ook valt te denken aan speciaal afgerichte cinefiele waakhonden, die bij het minste of geringste teken van ‘wegtrekker’ blaffend alarm slaan en de ongelukkige kijker wakker likken met in zwart-witpoeder gedoopte ruwe tongen. De AAH (Associatie Arthouses Holland) denkt aan het inzetten van Deense Dogma-doggen, die worden geroemd om hun enthousiaste inzet.
Zie ook: taboe, zelfhulp, afzuigkappen

Nagesprek
Alles wat ter tafel komt na afloop van de film, meestal in bijzijn van de regisseur. Niet zelden zijn nagesprekken met het publiek tijdens festivals en filmdagen bron van hilariteit en misverstanden. Deze zijn vaak te wijten aan problemen met de vertaling en spontaan zoekgeraakte zendmicrofoons, maar niet minder vaak aan de regisseur, die hardnekkig blijft weigeren zijn of haar film van tekst en uitleg te voorzien. In navolging van de Amerikaanse dichter Robert Frost (“Wat wilt u dat ik doe — mijn gedichten in slechter Engels navertellen?”) volgt op de vraag “Wat heeft u ertoe bewogen Jeanne Moreau de hoofdrol te laten spelen in een remake van de Franse versie van The Evil Dead?” meestal ijzige stilte.
Zie ook: communicatietechnieken, inlezen