Boeken: Life’s Work: A Memoir en The Deadwood Bible: A Lie Agreed Upon

David Milch, literair genie en getormenteerde ziel, reflecteert in Life’s Work: A Memoir op zijn bewogen leven als televisiescenarist. In The Deadwood Bible: A Lie Agreed Upon toont filmjournalist Matt Zoller Seitz aan dat westernreeks Deadwood de kroon op Milch’ carrière is.

“Als je de personages op de juiste manier omschrijft, dan raakt alles met elkaar verbonden.” In zijn autobiografie Life’s Work: A Memoir deelt scenarioschrijver David Milch regelmatig van dit soort wijsheden. De in 1945 in een Joods gezin in Buffalo, New York geboren intellectueel houdt hartgrondig van taal. Aan het begin van zijn carrière, in de jaren zeventig, doceert hij literatuur aan de Yale-universiteit in New Haven. In de jaren tachtig dompelt hij zich onder in de wereld van het televisiedrama. In het legendarische Hill Street Blues (1982-1987) – een pregnant misdaaddrama – laat hij zijn literaire kwaliteiten gelden.

Milch wil literaire televisie te maken. Geïnspireerd door Tsjechov, Shakespeare en Stephen Crane introduceert hij een gedurfde vorm van televisie die gepaard gaat met een ander taalgebruik: Milch laat zijn personages graag krachttermen uitspuwen om hun motivaties nog beter te expliciteren; om een zeker realisme na te streven. In zijn geesteskind NYPD Blue (1993-2005) – een indringende kroniek van een New Yorkse afdeling moordzaken – komen scheldwoorden als bullshit en bitch voortdurend langs. In de meesterlijke westernreeks Deadwood (2004-2006) maakt Milch het nog bonter met cowboys die elkaar uitmaken voor cocksucker en motherfucker.

In zijn autobiografie legt de scenarist uit dat mensen in de Victoriaanse periode aan het einde van de negentiende eeuw waarin Deadwood zich afspeelt meer scholden dan nu. Hoewel het Milch vooral te doen is om rauwe verhalen te vertellen. Verhalen die vaak geworteld zijn in zijn eigen leven. Zo was zijn vader een arts die verslaafd was aan gokken en pijnstillers. En die af en toe werd opgeroepen om na een schietpartij kogels uit lokale maffioso te verwijderen. Zelf kan Milch er ook wat van. Hij drinkt zijn eerste biertje op achtjarige leeftijd en raakt als tiener verslaafd aan alcohol.

Hij wijt zijn verslavingsdrang aan het feit dat hij als kind tijdens een zomerkamp door een volwassen begeleider wordt misbruikt. Later cultiveert hij zelfs een heroïneverslaving en belandt tijdens een dollemansrit in de woestijn van Mexico, om daar een graf voor een ander te graven. Filmjournalist Matt Zoller Seitz omschrijft Milch’ levensloop in The Deadwood Bible: A Lie Agreed Upon voortreffelijk: “David bevond zich in een wereld vol oplichters.” In die zin is het soms maar de vraag wat er waar is van Milch’ anekdotes. Of zoals de scenarist stelt: “Er zijn verschillende versies van de waarheid.”

Bovendien lijdt Milch inmiddels aan dementie. Daar schrijft hij openhartig over: “Ik verlies mijn verstand.” De autobiografie komt in dat opzicht net op tijd. The Deadwood Bible is daarnaast mooi complementair aan het introspectieve Life’s Work. Seitz kondigde in 2019 een crowdfunder aan voor het boek, dat in 2020 had moeten verschijnen. Maar toen kwam ineens de coronacrisis en in 2020 verloor de Amerikaan ook nog eens zijn echtgenoot Nancy. Niettemin is het boek er nu, dat je met recht een bijbel mag noemen.

Sowieso is de connectie met de bijbel niet onlogisch: Milch kwam ooit met het idee om een televisiedrama te maken over de levensgang van de rond het jaar 60 in Rome geboren apostel Paulus. Maar omdat HBO toen al bezig was met de preproductie van het epische Rome (2005-2007), over het historische Romeinse Rijk, besloot Milch de plaats van handeling te wijzigen naar Deadwood, een gewelddadig plaatsje in South Dakota waar goudzucht in de negentiende eeuw prevaleert en waar, zoals Seitz schrijft, “de moderniteit met rasse schreden oprukt”.

The Deadwood Bible is een lofzang op de westernreeks. Waarin types als Al Swearengen (Ian McShane), Calamity Jane (Robin Weigert) en Seth Bullock (Timothy Olyphant) – die overigens echt hebben bestaan – ontmaskeren hoezeer de ontstaansgeschiedenis van de Verenigde Staten is gebaseerd op een grove leugen. Of zoals Milch in zijn autobiografie optekent: “Ik geloof niet in de waarde van geld en heb daar een hele show omheen gebouwd.”

Milch, die ironisch genoeg in al die jaren miljoenen dollars verdiende aan zijn shows, stond bekend als een filantroop die collega’s met geldproblemen graag hielp, schrijft Seitz. Hoewel de filmjournalist ook onomwonden omschrijft hoe Milch zich op de set als een kwelgeest kon gedragen en dat zijn script-supervisor het soms met “vodjes” moest doen die last minute waren geschreven.

Maar de acteurs adoreerden Milch en tolereerden zijn gedrag. Zij zagen the bigger picture. Of zoals Seitz schrijft: zonder Deadwood geen Justified, Sons of Anarchy of Barry. Dat is allemaal te danken aan een talige cowboy die met zijn werk, net als de rouwdouwers uit Deadwood, grenzen verlegde. In een western had Milch zelf ook niet misstaan.

Life’s Work: A Memoir David Milch | 2022, Random House, New York | 281 pagina’s | € 15 (hardcover)
The Deadwood Bible: A Lie Agreed Upon Matt Zoller Seitz 2022, MZSPress, New York, Los Angeles en Dallas | 511 pagina’s | € 46,70 (paperback), € 163,40 (hardcover)