Actie! Op de set van Hemelsleutel

Datum 08-01-2025
Auteur Jan Pieter Ekker en Bob Bronshoff
Thema Actie!Filmkrant 475 IFFR
Deel dit artikel

Digna Sinke en cinematograaf Melle van Essen in het Amsterdamse Westelijk Havengebied. Op de achtergrond Mark Wessner (geluid). Foto: Bob Bronshoff

Ruijgoordweg 140, 1047 HM Amsterdam, 28 februari 2024, 16.30 uur

“Verboden toegang voor onbevoegden”, staat er op een groot bord aan het begin van een doodlopende weg in de Zanzibarhaven in het Amsterdamse Westelijk Havengebied. In de verte wordt een vrachtschip volgeladen met kolen, ernaast staat – roerloos – een enorme windmolen.

Uit een van de auto’s die zich niks van het verbodsbord hebben aangetrokken, stapt regisseur Digna Sinke. Eerder vandaag heeft ze opnamen gemaakt in de Amerikahaven, ook in het Westelijk Havengebied.

Sinke loopt naar gaffer Janneke Hoogenboom, die al stond te wachten. “Dit is de plek waar straks de ambulance en de politieauto’s komen te staan”, legt ze uit. “Wij staan zelf aan de overkant van de weg, zo ver mogelijk in het gras.” Sinke wijst de andere kant op. “En daar ligt de dode man. Dat doen we helemaal aan het eind. Dat is ons laatste shot, een soort tableau vivant. Of niet zo vivant eigenlijk. Maar we filmen dus eerst de foto’s die Lea van het landschap maakt.”

Hemelsleutel, zoals de titel van Sinke’s hybride speelfilm luidt, begon als een documentaire waarin ze de veranderingen in het Amsterdamse havengebied wilde volgen – zoals ze eerder deed in Tiengemeten. Haar plan voor een Teledoc werd echter afgewezen: te essayistisch, te filmisch en niet actueel genoeg. Vervolgens vormde Sinke haar plan om naar een speelfilm, die ten langen leste door het Filmfonds werd gesubsidieerd in het kader van Caleidoscoop, een alternatieve (lowbudget) financieringsroute om een instroom van creativiteit, nieuwe perspectieven en meer diversiteit in het huidige filmaanbod te stimuleren.

“We volgen een fotografe, Lea, die de opdracht heeft om de energietransitie in het havengebied van Amsterdam vast te leggen”, legt Sinke uit. “Dat is enigszins autobiografisch, want ik heb hier ook veel rondgezworven. Maar anders dan ik ziet Lea tijdens een van haar zwerftochten een dode man liggen, wat een stortvloed aan herinneringen en associaties boven brengt.”

De rust wordt verstoord door een overvliegend vliegtuig, geluidspersoon Mark Wessner kijkt bedenkelijk omhoog. DoP Melle van Essen (hij draagt een opvallend oranje verkeersregelaarshesje) komt aangelopen om te overleggen, zijn camera staat midden in het drassige polderland, plompverloren.

Sinke kijkt langs hem heen, naar het vrachtschip dat zojuist nog werd volgeladen. “Even goed kijken nu”, zegt ze dan. “Het lijkt of ze die boot gaan wegslepen, Melle. Ik heb een soort angst dat die twee sleepbootjes die boot gaan wegslepen.” “Hij beweegt al. Ja, hij is zo weg”, antwoordt Van Essen. “Ja, ja”, riposteert Sinke. “Als jij nu dan even bij je camera wilt gaan staan…”

Van Essen loopt fluks naar zijn camera en draait hem 180 graden, van de weg waar straks de ambulance en de politieauto’s komen te staan naar de boot. “Als Melle het mooi vindt, denk ik dat het wel goed is”, zegt Sinke, maar ze stiefelt even later toch maar achter hem aan, met haar laarzen het grasland in. Er vliegt nog een vliegtuig over. “Die schoorsteen spiegelt heel leuk in die plas. Leuk toch?”, zegt Sinke blij. “Als je dit allemaal zelf had moeten organiseren…” Steeds enthousiaster: “Eventueel zouden we dit zelfs als openingsshot kunnen gebruiken, dan herschrijf ik de tekst gewoon een beetje.” En met een lachje: “Hoe vaak gebeurt het nou dat een speelfilmregisseur tegen je zegt: draai de camera maar even de andere kant op? Nooit toch?” “Gelukkig niet”, antwoordt Van Essen droog.