Actie! Op de set van Publieke werken

Op de koets op de trailer Jacob Derwig (met zwarte bolhoed), daarachter Gijs Scholten van Aschat (links) en Rifka Lodeizen (rechts, in het blauw). Foto: Bob Bronshoff

Van Teylingenweg 132, 3471 GH Kamerik, 9 december 2014, 11.45 uur

Op het smalle weggetje staan twee verkeersbegeleiders in fluorescerende hesjes; ze doen niet veel om het verkeer tegen te houden. In de berm, naast twee oranje-wit gestreepte pylonnen en een knalgeel bord met ‘attentie filmopnamen’, staan wat mensen te keuvelen – distributeur September Film heeft niet alleen de pers uitgenodigd om een kijkje te nemen bij de opnamen van Publieke werken, Joram Lürsens verfilming van de gelijknamige bestseller van Thomas Rosenboom, maar ook een aantal bioscoopexploitanten. Topkapi-producent Arnold Heslenfeld vertelt dat hij een snor laat staan, “uit solidariteit met hoofdrolspeler Jacob Derwig”.

Het is koud, op de sloot langs de weg ligt een dun laagje ijs. En veel is er niet te zien. De opnamen zijn op een pad in het weiland, een meter of honderd verderop. Iets met een koetsje op een trailer, heeft een van de bioscoopexploitanten horen zeggen. Een brommer rijdt langs een van de verkeersbegeleiders, die met zijn hand omhoog staat.

Een half uur later – film is wachten – roept er iemand: “Attentie voor opnamen! Camera loopt!” Juist op dat moment rijdt er een meisje op een knetterende scooter voorbij, maar even later schijnt er dan toch te worden gefilmd. “We zijn gestopt”, zegt dezelfde stem een dikke minuut later.

Publieke werken speelt zich af in het Amsterdam van 1888, waar de vioolbouwer Vedder (Gijs Scholten van Aschat) met lede ogen moet toezien dat zijn huisje, gelegen tegenover het net opgeleverde Centraal Station, moet wijken voor het geplande Victoria Hotel. Met zijn neef Anijs (Derwig), apotheker te Hoogeveen, die zich door ongeoorloofd medisch handelen ernstig in de nesten heeft gewerkt en op zoek is naar een uitweg voor zichzelf en zijn vrouw Martha (Rifka Lodeizen), beraamt hij een plan. Met tragische gevolgen.

Meer dan de helft van de opnamen van het historische epos vindt plaats in Hongarije, waar op een enorme set een stuk van Amster­dam is nagebouwd (een deel van het Victori­a Hotel en het Stationsplein worden digitaal gereconstrueerd). Maar deze scène, waarin Vedder Anijs en Martha opzoekt in Hoogeveen, kon gewoon in Nederland, expliceert Heslenfeld.

Vanuit de verte komt de trailer met het koetsje erop in een sukkelgangetje dichterbij. De koets is ingevlogen uit Hongarije, net als het prachtige zwarte paard dat nu nog werkloos staat toe te kijken. “Dat had door de vogelgriep nog heel wat voeten in aarde”, vertelt Topkapi-producent Frans van Gestel. Ook de koetsier is Hongaars. Hij spreekt geen woord Engels, met handen en voeten maakt regisseur Joram Lürsen (bontmuts en snor, ook uit solidariteit) duidelijk wat er van hem wordt verwacht.

“Dit is een scène die de scenarist heeft toegevoegd”, zegt Thomas Rosenboom, die verderop een shaggie stond te draaien. “Met mijn volledige instemming. Ik vind het mooi dat iemand anders creativiteit toevoegt.” Dat hij er vandaag bij is, en dat hij eerder ook al op de set in Boedapest was, is niet om de boel in de gaten te houden. Terwijl hij nog een ferme trek van zijn shaggie neemt: “Ik heb met iedereen gesproken, met de regisseur, de scenarist, de producent en de acteurs, en ik vertrouw ze. Ik bemoei me er verder niet mee. Ik verbeeld me niet dat ik verstand heb van film.”


Publieke werken Nederland, 2015 | Regie Joram Lürsen | Scenario Frank Ketelaar, naar de roman van Thomas Rosen­boom | Productie Topkapi Films, Frans van Gestel, Arnold Heslenfeld en Laurette Schillings | In coproductie met Menuet (België), I’m FILM en Mythberg Films (Hongarije) | Uitvoerend producent Han van der Werff | Camera Mark van Aller | Montage Peter Alderliesten | Art direction Hubert Pouille | Kleding Linda Bogers | Make-up Mariël Hoevenaars en Hennesien van Walderveen | Muziek Merlijn Snitker (titelmuziek uitgevoerd door Janine Jansen) | Met Gijs Scholten van Aschat, Jacob Derwig, Rifka Lodeizen | Kleur, 115 minuten | Omroep VPRO | Distributie September Film | Te zien vanaf 10 december 2015