Redactioneel – December 2020

Hoofdredacteur Ronald Rovers geeft maandelijks commentaar bij actuele discussies in de filmwereld.

Kunstenaar Renzo Martens zegt dat de kunst haar claims als wereldverbeterende kracht moet waarmaken. De How We Fuck Up-­kunst is niet meer interessant, vindt Martens. Zelf heeft hij die ook wel genoeg gemaakt en er vervolgens over de hele wereld geld mee verdiend. “Mijn film [Enjoy Poverty] werd voornamelijk vertoond in rijke westerse steden, waar mensen met vrije tijd erover konden discussiëren.” Ooit maakte hij kritische kunst, nu moet kunst de wereld verbeteren.

Over Gunda van Victor Kossakovsky, waarin de Rus een moedervarken en haar biggen volgt, schreef de festivalcatalogus in Berlijn dat je na het zien van de film onmogelijk nog vlees kunt eten.

Waarom altijd of het één of het ander? Natuurlijk: omdat heldere boodschappen beter verkopen. Ondertussen versimpelen die boodschappen ons denken en is verandering moeilijker voor elkaar te krijgen: kunst moet de wereld verbeteren; mensen zullen stoppen met vlees eten. Minder dan dat is een mislukking. Daarmee komt de lat zo hoog te liggen dat die zelden gehaald wordt.

In zijn column schrijft Dan Hass­ler-Forest deze maand dat Borat Subsequent Moviefilm geen kijker van mening zal doen veranderen, omdat de mensen die de film kijken – abonnees van Amazon – toch al dezelfde mening zijn toegedaan als maker Sacha Baron Cohen. Hassler-Forest legt opnieuw het probleem op tafel dat streamingdiensten met hun algoritmes eigenlijk zuilen binnen zuilen creëren: mensen krijgen alleen nog maar voorgeschoteld wat bij hun smaak aansluit. In het verlengde daarvan werd de afgelopen week duidelijk dat Trump een mediakanaal wil beginnen dat nog extremer is dan FOX om van daaruit het trumpisme te verspreiden.

Iedereen op z’n eigen eiland dus. Waar alleen eenduidige boodschappen worden verkondigd die aansluiten bij de heersende ideologie. Iedereen kan zien wat daar de risico’s van zijn.

Het aantal mensen dat van mening verandert door een gesprek met iemand die er anders over denkt, is klein. Van mening veranderen doe je ook niet zomaar, het is een geleidelijk proces. Maar misschien is dat niet eens de belangrijkste functie van die gesprekken. Wat zulke gesprekken ook mogelijk maken – en wat niet langer mogelijk is als mensen zich terug trekken op hun ideologische eilandjes, of dat nou eenkennige vriendengroepen, infotainmentzenders of streamingdiensten zijn – is dat je elkaar kunt behoeden voor onzin. In ieder geval voor de grootste onzin.

Over de domheid van de kijkers van FOX leven aan de andere kant van het ideologische spectrum de meest bizarre vooroordelen. Net zoals over de zogenaamde culturele elites de meest bizarre vooroordelen bestaan. Met elkaar in gesprek gaan is in feite een systeem van checks and balances.

Als dat systeem door ons veranderende kijk en scrollgedrag verdwijnt, levert dat reële risico’s op. Als alle media gereduceerd worden tot een soort Twitter-tijdlijnen met eenduidige ideologische boodschappen en mensen die overal hetzelfde over denken, is het wachten tot de boel overkookt.

Geschreven door Ronald Rovers