Westworld

De nieuwe HBO-serie Westworld is een ambitieus en gelaagd verhaal over robots dat (dus) vooral gaat over de aard van de mens.

Jonathan Nolan weet hoe je een twist in je verhaal gebruikt. Dat bewees hij als scenarist al met zijn debuut, de door zijn broer Chris­topher geregisseerde puzzelfilm Memento (2001). In de terecht gevierde nieuwe HBO-serie Westworld, waar hij samen met zijn echtgenote Lisa Joy aan het roer staat, heeft hij die techniek geperfectioneerd.

De serie gaat aan de haal met de gelijknamige film uit 1973 van Michael Crichton, met een flinke update om de razendsnel voortschrijdende technologie bij te kunnen houden. Het basisgegeven is hetzelfde: in de nabije toekomst bestaat er een pretpark waar gasten zich voor even in het echte Wilde Westen kunnen wanen, bevolkt met niet van mensen te onderscheiden robots. Totdat deze hosts wakker worden uit hun geprogrammeerde slaapstand en een eigen bewustzijn ontwikkelen.

Precies dat is waar de nieuwe Westworld in de kern over gaat: de aard van ons eigen bewustzijn. Nolan en Joy hakten eerder met dit bijltje in hun serie Person of Interest, die draaide om het lot van een kunstmatige intelligentie en de programmeur die haar ontwikkelde.

In Westworld is de lijn tussen mens en machine zo mogelijk nog dunner. Het verhaal speelt zich af achter de schermen van het park, tussen het personeel dat probeert te achterhalen waarom hun robots telkens uit hun loops springen. Maar de scherpst getekende personages zijn juist de hosts. Hun rebellie wordt expliciet gepresenteerd als vrijheidsstrijd en Nolan en Joy kiezen consequent hun perspectief.

Maar dat perspectief valt te programmeren en is vaak gemankeerd, wat veel van de wendingen oplevert die Westworld zijn kijker voorschotelt. Net als in Memento wordt het spel eerlijk gespeeld: elke wending wordt vooraf uitgebreid gesignaleerd. Voor wie oplet, zijn de onthullingen in Westworld geen schok. Dat zijn ze alleen voor de personages en dat is de kracht: het is geen trucje om de kijker te bespelen, maar een manier om de emoties van de personages – zowel mens als machine – bloot te leggen.

Zo toont Westworld maar weer eens dat voor onderdompeling in een wereld geen 3D of VR nodig is – een goed verteld verhaal is genoeg.