WESTERN (Manuel Poirier)

Manuel Poirier houdt van het Franse platteland. En van alledaagse filmhelden. In zijn vorig jaar in Nederland uitgebrachte speelfilm Marion stond de dochter van een arbeidersgezin in Normandië centraal. In zijn vierde speelfilm Western, die in Cannes werd onderscheiden met de Speciale Juryprijs, is het Bretonse landschap het decor voor een roadmovie over een Russische zwerver en een Spaanse vertegenwoordiger in schoenen, waarin Poirier speelt met de begrippen roadmovie en western.

De Catalaan Paco is vertegenwoordiger in schoenen en stopt, ondanks een verbod van zijn werkgever, voor een lifter. De lifter is een vrouw en de werkgever niet in zicht, dus zo’n verbod is snel vergeten. Helaas is Paco het slachtoffer van een truc en uiteindelijk is het niet de vrouw die instapt, maar de Russische zwerver Nino die achter haar stond. Deze Russische immigrant kent nog meer simpele trucs en in no time is Paco degene die moet liften, omdat Nino er met zijn auto vandoor is. Paco krijgt een lift van Marinette, die hem onderdak verleent en een relatie met hem aangaat. Wanneer Paco op een ochtend Nino ziet lopen, slaat hij hem het ziekenhuis in. Hij zoekt hem daarna weer op en sluit vriendschap met de Rus. Omdat Marinette een paar weken wil nadenken over hun relatie en Paco toch zonder werk zit, besluit hij met Nino mee te reizen. Per bus, liftend en uiteindelijk te voet trekken de mannen door het Bretonse landschap. Het enige dat hun vriendschap bedreigt, is het feit dat Paco doorlopend vrouwen achter zich aan krijgt, terwijl het Nino maar niet lukt om één enkele vrouw te versieren.
Poirier geeft in Western een geheel eigen invulling aan het begrip roadmovie. Hoewel de Cinemascope beelden ruimte en afstand suggereren, leggen de antihelden slechts kleine afstanden af en meer dan eens komen ze terug op dezelfde plek. Een achtergebleven vrouw, een ongelukje, een lift die te lang op zich laat wachten, er is altijd wel iets dat flink opschieten in de weg staat. De beide mannen lijkt het allemaal niets te kunnen schelen, zo lang ze maar onderweg zijn.

Liefdesverklaring
De in 1954 in Peru geboren Poirier woont sinds zijn vertrek uit Parijs in 1990 op het Normandische platteland. Het is ook pas sinds die tijd dat zijn carrière als filmmaker echt van de grond is gekomen. Daarvoor had hij verschillende baantjes, onder andere als fabrieksarbeider en kastenmaker. Hoe sterk hij zich verbonden voelt met zijn wortels en het West-Franse platteland is duidelijk af te zien aan de film. Poirier heeft in een interview verklaard dat zijn liefde voor de gewone man de reden is geweest voor het gebruik van het brede Cinemascope formaat: "Ik heb dit formaat gebruikt omdat Western een verhaal vertelt over eenvoudige mensen die het ten volle verdienen om in Cinemascope geportretteerd te worden." Het gevolg is dat de film hierdoor een ‘grootse’ uitstraling krijgt waardoor hij bij vlagen doet denken aan een western.
Maar dan anders. De beide mannen zijn te zien als eigentijdse pioniers die hun geluk zoeken in het uiterste westen van Frankrijk. De persoonlijke aanpak van Poirier blijkt behalve uit de thematiek en de locaties (het platteland in Bretagne), ook uit de keuze voor zijn acteurs. Sacha Bourdo is afkomstig uit Rusland en had nog nooit eerder in een film gespeeld. Sergi Lopez is Catalaan en speelt voor de vierde keer in een film van Poirier. Ook hij werd ooit door Poirier gecast zonder eerder in een film geacteerd te hebben. Door deze losse aanpak en de vaak lang uitgesponnen scènes, komt de film erg realistisch over en krijg je vrij snel sympathie voor de twee mannen en hun besognes.

Toch keert deze aanpak zich uiteindelijk tegen de film. We moeten wel regelmatig (glim)lachen, maar het hoe en waarom van de gebeurtenissen is niet altijd even duidelijk. Dat je als kijker sympathie hebt voor de mannen, verklaart nog niet waarom zij sympathie voelen voor elkaar. En zelfs wanneer je de wederzijdse sympathie als een gegeven beschouwt, dan is het onbegrijpelijk dat de film eindigt op een moment dat hun vriendschap sterk op de proef wordt gesteld. Het lijkt wel of Poirier hier de draad kwijtraakte en niet meer wist hoe hij het verhaal, dat dan al meer dan twee uur duurt, moest laten eindigen. Met zijn gevoel voor sfeer zit het wel goed, maar als scenarioschrijver heeft Poirier nog een flinke weg te gaan.

Annemarie Vollebregt