Vlam

In het uitgekiende speelfilmdebuut van Daphne Lucker staat de toxische relatie tussen een tiener en haar moeder centraal.

“Doe maar gewoon alsof, dan is het leven makkelijker.” Die boodschap krijgt tiener Olivia (Sophie Lindner) van een vriendin tijdens haar gedwongen opname in een crisisopvang. Veinzen alsof de problemen die bij Oliva thuis spelen niet bestaan, is misschien de makkelijkste manier om uit de kluwen van crisisbegeleider Loes te geraken. Ze pretendeert dat de relatie met haar moeder normaal is, al voel je in de beklemmende openingsscène dat dit allesbehalve het geval is.

Vlam opent met de vlam van een aansteker en met een jonge vrouw die zichzelf pijn wil doen. Olivia heeft zich opgesloten in een donkere badkamer, met als ogenschijnlijk doel om zich te teleporteren naar een minder gecompliceerde droomwereld. Filmmaker Daphne Lucker vat Olivia’s mentale gesteldheid in sferische, kleurrijke shots. Met subjectieve cameravoering, een abstracte mise-en-scène en de soundscapes van componist Jens van der Meij dringt de film diep de psyche van de hoofdpersoon binnen. Daar, onder de oppervlakte, tekenen zich de contouren af van Olivia’s moeder.

In de eerste akte is Olivia’s gedrag een spiegel voor de wijze waarop haar moeder zich verhoudt tot de wereld. Lindner zet dat sterk neer in een scène waarin Olivia, nadat ze door Loes is gesommeerd om ’s ochtends eerst te groeten voordat ze iets van haar vraagt, de vergaderruimte in schiet met een overdreven joviaal ‘goedemorgen’. Als Olivia’s moeder Selma eenmaal in beeld komt, krijg je direct meer begrip voor de tiener. Selma is een narcist, die manipuleert en misbruikt, en grote problemen wegwuift. Dat Selma in de woning van het gezin een portret van zichzelf aan de muur heeft hangen, spreekt boekdelen.

Luckers uitgekiende speelfilmdebuut is deels gebaseerd op haar relatie met haar eigen moeder, die vroeg dementie kreeg. Scenarist Rosita Wolkers zat in haar jeugd een tijd in een opvanghuis en verwerkte die passage uit haar leven in het scenario. De twee, die eerder de kortfilm Sisters (2018) maakten, vormen die ervaringen in Vlam om tot een ambitieus drama dat gevoelens van onmacht en woede geprononceerd verbeeldt.

Hoewel niet alles even goed uit de verf komt. De sociaalrealistische scènes in de opvang, waar Olivia zich probeert staande te houden tussen mondige lotgenoten, leiden af van de contemplatieve droomsequenties. Vlam is op zijn mooist en doeltreffendst als Olivia zich losweekt van de realiteit en een soort danschoreografie begint te cultiveren, als een rups die zich ontpopt tot een vlinder – misschien wel om bij haar moeder weg te kunnen vliegen.