VILLA AMALIA

In het Franse drama villa amalia is Isabelle Huppert imponerend als bedrogen vrouw die haar oude leven uitwist en zichzelf opnieuw uitvindt.

Iedereen wordt wel eens overvallen door het gevoel in het verkeerde leven rond te lopen. Het overkomt de concertpianist Ann (Isabelle Huppert) als ze ’s avonds haar man een huis ziet binnengaan, waar hij hartstochtelijk een vrouw omhelst. Omdat in films alles kan, wandelt toevallig net een oude jeugdvriend van haar langs. Hé, dat is lang geleden. Het klikt nog. Wat te doen? De overspelige echtgenoot de deur uitzetten en de oude geliefde in de armen sluiten? Had gekund, maar dan zou villa amalia een erg korte film zijn geworden. Bovendien is regisseur Benoît Jacquot meer geïnteresseerd in identiteit dan in liefde. Hebben we een vaste identiteit of kunnen we onszelf telkens opnieuw uitvinden? Is identiteit een jas die vervangen kan worden door een nieuwe? Of komen we ons ‘oude’ zelf altijd weer tegen?
Bij Jacquot leiden deze vragen, anders dan bij moderne filmmakers als Charlie Kaufman, niet tot speelse breinkrakers, maar tot zware drama’s. In à tout de suite, naast villa amalia Jacquots enige in Nederland uitgebrachte film, duikt een meisje uit een typisch Frans bourgeoismilieu onder in een nieuwe identiteit om haar criminele vriendje te beschermen. In villa amalia forceert Ann een complete breuk in haar leven. Ze breekt met haar overspelige echtgenoot, verkoopt haar huis, zegt concertafspraken af, laat haar haar knippen en trekt in bij haar oude jeugdvriend op het Bretonse platteland. Bretagne is een tussenstap, want Ann wil een nog grondiger make-over van haar leven. Ze reist via België en Duitsland naar Italië, waar ze zich op een eilandje terugtrekt in een schitterend, hoog boven een baai gelegen oud huis. Eindpunt? Tussenstation?

Rafelranden
villa amalia doet met zijn personage dat alle banden met het verleden doorsnijdt sterk denken aan Urszula Antoniaks nothing personal. Beide films voeren vrouwen op die zich terugtrekken uit het leven. Op contact met anderen stellen zij geen prijs meer. Zij zijn alleen, maar niet eenzaam. In de woorden van Ann: "Ik ben alleen. Soms maakt het me bang en wil ik huilen. Maar diep in me hou ik ervan. Ik denk dat ik gelukkig ben." De woorden hadden ook uit de mond kunnen komen van de over het Ierse platteland zwervende twintiger in nothing personal.
Jacquot heeft Anns reis vastgelegd in gestileerde, korte elliptische scènes, die beetje bij beetje meer onthullen over haar verleden. Dat had niet gehoeven. Dat Ann een broertje had dat op zesjarige leeftijd overleed en dat haar vader er vandoor ging, zijn zijlijntjes die villa amalia in de richting van personage-moet-zich-verzoenen-met-het-verleden duwen. Waarom moeten personages altijd met iets of iemand in het reine komen? Mag een film niet eindigen met de rauwheid en de rafelranden van het echte leven? Daardoor sterft villa amalia, net als à tout de suite, een beetje in schoonheid. Jacquot is een estheet, die liever zijn camera weggooit dan betrapt te worden op rauwheid. Toch slaat de balans positief uit, al was het maar omdat Isabelle Huppert, die voor de vijfde keer samenwerkt met Jacquot, weer een geweldige prestatie levert. Toegegeven: raadselachtige, moeilijk te doorgronden, in zichzelf teruggetrokken vrouwen zijn haar handelsmerk, maar het blijft imponerend hoe weinig de actrice nodig heeft voor een maximaal dramatisch effect. Hogeschoolacteren.

Jos van der Burg