VICTOR… PENDANT QU’IL EST TROP TARD

In Victor… pendant qu’il est trop tard vlucht een tienjarige jongen naar de kermis om zijn zorgen te vergeten. Regisseur Sandrine Veysset gelooft in de liefde als oplossing voor zijn problemen.

De Franse regisseur Sandrine Veysset debuteerde vier jaar geleden met het aangrijpende plattelandsdrama Y aura-t-il de la neige à Noël?, waarin ze een moeder en haar zeven kinderen volgde die onder het juk van een tirannieke vader probeerden uit te komen. Haar nieuwste film Victor… pendant qu’il est trop tard is minder lucide en uitgebalanceerd, maar bevat wel een onvergetelijke beginscène.
Die scène speelt zich af op een kermis, waar Veysset in een paar beelden de gemoedstoestand weet neer te zetten van de hoofdpersoon, de kleine jongen Victor. De kermislichtjes waarmee hij wordt omringd, zijn bedrieglijk vrolijk. De triest uitziende jongen zit diep verscholen in zijn rode capuchon, terwijl de kakofonie van slechte house-nummers en de vervaarlijk tollende kermisattracties om hem heen maar door blijven razen. Een kermis is sowieso een surrealistische plek, de vluchtstrook bij uitstek voor mensen die de werkelijkheid even willen vergeten. Dat is precies wat Victor ook lijkt te willen: net zolang rondgeslingerd worden in een zweefcarrousel totdat hij zo duizelig en wezenloos is dat hij zijn bewustzijn verliest. Dan pas kan hij niet meer denken aan de ellende die hij heeft meegemaakt.
Victor blijkt van huis te zijn weggelopen omdat hij gedwongen werd toe te kijken hoe zijn ouders perverse seksspelletjes uitvoerden, zo zien we in een schimmige openingsscène. Op de kermis wordt hij opgevangen door de eigenaar van de carrousel, die hem dumpt bij een vriendin, een jonge prostituee die helemaal niet zit te wachten op een getraumatiseerd, zwijgzaam jochie.

Halfduister verleden
Er zijn talloze films gemaakt over cynische volwassenen die opgescheept worden met een kind, waarna ze onherroepelijk ontdooien door de eerlijkheid van de jeugd (Gloria, Kikujiro). Ook Victor… ontkomt niet aan die voorspelbare metamorfose. De strekking ligt er iets te dik bovenop: door tederheid en aandacht is elk probleem op te lossen. Misschien zit hier wel een kern van waarheid in, maar doorgaans is met dit soort liefdestherapieën wel wat tijd gemoeid. De film bestrijkt echter een te korte periode om hier overtuigend bewijs voor te leveren.
Daarbij komt dat de oorzaak van alle problemen — die bizarre seksspelletjes — wel erg kort wordt aangestipt en er met de haren lijkt te zijn bijgesleept. De prostituee worstelt eveneens met jeugdtrauma’s, maar ook deze worden nooit inzichtelijk gemaakt, ze worden ons slechts meegedeeld.
Het verleden blijft in het halfduister, omdat Veysset de personages heeft gevangen in een periode dat het juist bergopwaarts met ze gaat. Uit de titel (‘Victor… terwijl het te laat is’) blijkt dat het leed al is geleden, de filmkijker ziet er enkel de echo van. Het enige dat er nu voor de personages op zit, is de toekomst met optimisme tegemoet te gaan. Zo zuiver als de sneeuw die aan het eind van de film valt, zal hun ziel echter niet meer zijn.

Mariska Graveland