Valley of the Gods

John Malkovich en de laatste grote strijd

Dit moet de gedroomde film zijn van een grote filmnerd, en dat is Lech Majewski absoluut, met zijn rijke oeuvre aan epische films. Hij maakte van het ongeremde spektakel Valley of the Gods een merkwaardige en gedenkwaardige film.

Als je een tijdcapsule uit de laten jaren tachtig zou openen en er zit een nooit uitgebrachte film bij, dan zou dat zomaar Valley of the Gods kunnen zijn. Aan niets is af te zien dat het een nieuwe release is. Dat kan ontstemmen of intrigeren, in het gunstigste geval allebei. Het twee uur durende epos van Lech Majewski maakt van alles los. Niet zozeer door de emotionele binding met de personages – die is moeilijk te maken – maar door het ongeremde spektakel waar je naar kijkt.

Volgens de legende van de Navajo zitten er goden opgesloten in de rotsen van de vallei. Een chronisch moeilijk kijkende John Malkovich in de rol van Wes Tauros, de rijkste man op aarde, wil met zijn bedrijf het heilige land doorboren voor het winnen van uranium. John Ecas, de copywriter die dat allemaal goed moet praten, komt bij zijn opperbaas Tauros in huis terecht in een wereld die gekker is dan de roman die hij met zijn dure balpen op papier probeert te krijgen.

Ze hebben elkaar al eens eerder ontmoet. Wanneer John op advies van zijn psycholoog geblinddoekt en achterstevoren over straat loopt, botst hij tegen een vuilnisbak. Hij raakt in gesprek met Tauros, die daar vermomd als dakloze man met een muts over zijn hoofd de hoek van een straat observeert. Dat doet hij regelmatig, waarna hij achter een doodgewone muur door een geheim portaal verdwijnt. Een lift in, terug naar zijn kasteel ergens hoog boven de stad. Een huis vol gimmicks en tierelantijnen.

Wie de irritaties en de waslijst met vragen achterwege laat, kan zich verheugen op een avondvullende film met genoeg gekkigheid om te blijven kijken. Maar dan moet je niet bezig zijn met waarom de dialogen vol exposé zitten. Of hoe serieus de film is bedoeld. Is het een commentaar op Amerika of juist een ode aan de stervende grootmacht? Als je dat soort vragen los kunt laten, kijk je naar een filosofische vertelling over de kracht van de natuur versus de maakbaarheid van onze wereld.

Een van de spraakmakendste scènes, iets met de rotsen en een Navajo-man die tot climax komt, toont de ultieme samenkomst tussen die twee werelden. En uiteindelijk de ultieme clash. Wat dat precies is, is te mooi om niet te vertellen, maar te goed om te verklappen. Het maakt Valley of the Gods een merkwaardige en gedenkwaardige film waar je hoe dan ook over mee wilt kunnen praten.