The Third Murder

Hirokazu Kore-eda keert het genre van het moordmysterie binnenstebuiten voor The Third Murder, een gelaagde overdenking van de ongrijpbaarheid van de waarheid.

Meestal beginnen moordmysteries met een raadsel en een reeks verdachten, om vervolgens onvermijdelijk toe te werken naar een eenduidige oplossing. De Japanse regisseur Hirokazu Kore-eda zet die trechtervormige structuur in The Third Murder (Sandome no satsujin) op zijn kop. De film opent met de moordscène, waarin we duidelijk zien wie de dader is en hoe hij de moord pleegt. Vervolgens wordt alles langzaam maar zeker steeds minder duidelijk.

In die openingsscène zien we niet alleen de moord maar ook hoe het lijk wordt verbrand. Zo maakt Kore-eda direct duidelijk dat we ons niet in het territorium bevinden van de intieme familiedrama’s waar de regisseur bekend om staat. Films als Still Walking (2008), Like Father, Like Son (2013), en ook zijn meest recente film Shoplifters, die recent de Gouden Palm won op het filmfestival van Cannes en later dit jaar in Nederland wordt uitgebracht. Met zijn staalblauwe kleurenpalet, zijn visuele spel met weerspiegelingen en het gebruik van elementen uit de moderne film noir lijkt The Third Murder daar mijlenver van verwijderd — al blijkt uiteindelijk dat de film thematisch toch puur Kore-eda is.

Het slachtoffer is in ieder geval bekend: een fabrieksdirecteur. En de dader is zijn werknemer Misumi (Yakusho Koji), zoveel lijkt ook duidelijk. Misumi heeft in ieder geval bekend, wat het werk van advocaat Shigemori (Fukuyama Masaharu), die met zijn verdediging wordt belast, bepaald niet makkelijker maakt. Dat wordt nog een stuk ingewikkelder als Misumi telkens zijn verhaal verandert en geen van de versies van zijn verhalen lijken te stroken met de feiten. Dat gooit zand in de tandwielen van Shigemori’s pragmatische benadering van zijn werk: “Je hebt geen begrip of empathie nodig om iemand te verdedigen. Je gaat geen vrienden worden.”

Zelfs wat die derde moord nou precies is, blijkt uiteindelijk ambigu. Misschien is dit de derde moord die Misumi pleegde. Of misschien verwijst Kore-eda ermee naar de doodstraf die Misumi zelf te wachten staat als hij schuldig wordt bevonden. Of misschien is de eerste moord degene die we in die openingsscène zien, de tweede de versie die Shigemori ervan maakt, en de derde de conclusie die de kijker uiteindelijk trekt — wat die ook is. Want daar lijkt het Kore-eda uiteindelijk vooral om te doen: niet een postmodern onderuithalen van het begrip waarheid op zich, maar wel het benadrukken van hoe ongrijpbaar die waarheid is en hoe ver die verwijderd kan liggen van de menselijke ervaring en herinnering.