The Survivor

Het wat onevenwichtige The Survivor vertelt het waargebeurde verhaal van lichtzwaargewicht bokser Harry Haft, die leerde boksen in Auschwitz en zijn leven lang gebukt ging onder de onmogelijke keuzes die hij daar maakte.

Als Harry Haft (Ben Foster) de boksring instapt wordt hij aangekondigd als “de trots van Polen, de overlevende van Auschwitz”. Maar dat het in Auschwitz was waar de lichtzwaargewicht bokser het vechten leerde, is een geschiedenis die hij lange tijd zwijgend met zich meedraagt.

De film, die is gebaseerd op het boek dat Alan Scott Haft over zijn vader schreef, begint in 1949 en toont in flashbacks hoe Haft in het concentratiekamp gedwongen wordt deel te nemen aan bokswedstrijden ter vermaak van de naziofficieren, waarin hij het opneemt tegen uitgemergelde ‘vrijwilligers’. Medegevangenen die hun verlies bekopen met de dood.

Het constant schakelen naar het verleden (met nogal geforceerde overgangen) geeft de kijker nooit de tijd om te aarden in een van de tijdlijnen. Daarbij herinneren de scènes in het concentratiekamp er weer eens aan hoe vrijwel onmogelijk het is om de horror ervan overtuigend te verbeelden. Veel scènes in het kamp hebben iets kunstmatigs, onder meer doordat Levinson ze filmt in gepolijst en contrastrijk, en daardoor heel modern ogend, zwart-wit.

Maar de film verrast in positieve zin in scènes waarin Levinson de emotionele nadruk legt. Haft is vastbesloten om te vechten tegen bokslegende Rocky Marciano. In een klassieke sportfilm zou dat het hoogtepunt zijn waar de film naartoe werkt, maar Levinson geeft ruimte aan meanderende gesprekken over de positie van minderheidsgroepen in Amerika tussen Hafts trainers, gespeeld door onder meer Paul Bates en Danny DeVito.

Ook Hafts zoektocht naar zijn jeugdliefde Leah ontwikkelt zich anders dan de romantische onderneming die het in eerste instantie lijkt. Hoe diep hun liefde was (volgens Harry’s broer was het vooral jeugdige geilheid) laat de film heel bewust in het midden, omdat het daar niet om gaat. Wat telt is dat zij Harry’s enig overgebleven connectie vormt met de onschuld van voor de Holocaust, het enige dat niet is aangetast door wie hij daar gedwongen werd te zijn.

Dergelijke accenten maken de film, hoewel onevenwichtig, een bij vlagen geslaagde en moreel verrassend ambigue karakterstudie die kan leunen op de eigenlijk altijd solide Ben Foster. Hij ondergaat meerdere fysieke transformaties voor zijn rol als Harry Haft, maar de kracht van zijn performance ligt niet in het gewichtsverlies of de gezichtsprothesen. Die zit in hoe subtiel hij zijn mimiek en manier van bewegen door die transformaties laat bepalen.

The Survivor is te zien op Netflix (VoD).