The Rescue

Het verhaal van twaalf jonge Thaise voetballertjes en hun trainer die vastzitten in een kilometerslange overstroomde grot ging in juni en juli 2018 de hele wereld over. Goud voor elke filmmaker, zou je zeggen en inderdaad: al een jaar later verscheen de eerste speelfilm. Nu is er documentaire The Rescue, een duik in een complexe reddingsactie en ons verlangen naar helden die samen tot grootse prestaties komen.

Elizabeth Chari Vasarhelyi en Jimmy Chin bereikten letterlijk en figuurlijk de top met hun Oscar-winnende documentaire Free Solo over bergbeklimmer Alex Honnold. Met The Rescue schetsen ze opnieuw een portret van prestaties die niet zouden misstaan op het CV van een superheld. In tegenstelling tot Free Solo gaat het niet om een uitzonderlijk individu dat zijn eigen leven riskeert. Deze keer staan de levens van kinderen, vrijwilligers en mariniers op het spel.

Alle aanwezigen speelden een belangrijke rol bij de reddingsactie, wordt duidelijk uit de archiefbeelden. De regisseurs kiezen ervoor met name de grotduikers aan het woord te laten en daaruit komen opvallende parallellen naar voren met Free Solo. Ook deze mannen vinden rust in hun extreme hobby en genieten van de isolatie. Dat ze bewijzen dat hun hobby levens kan redden, lijkt voor sommigen eindelijk een legitimatie van hun bestaan.

De angst en hoop van deze mannen is invoelbaar en het is indrukwekkend om de geënsceneerde reddingsscènes gecombineerd met archiefmateriaal te zien. Toch wringt er iets. Het superheldennarratief en de hoge entertainmentwaarde van de film, die ook animaties bevat en met een song onder de aftiteling de hoopvolle boodschap van samenwerken en het onmogelijke realiseren er nog even inramt, heeft iets weg van een reclameboodschap om zieltjes te winnen.

Een van de vrijwilligers overleeft de reddingsactie niet, maar zijn dood wordt vooral geframed als een moedig offer. Zijn weduwe is blij dat hij als held is gestorven en de marine gebruikt het ongeluk als aanmoediging om niet op te geven, zodat hij niet voor niets stierf. Opeens lijken de geënsceneerde scènes, die bedoeld lijken om de hartslag van de kijker omhoog te sturen, minder onschuldig vermaak. Dit is docu-feelgoodcinema die net als Marvel-films het beste werkt op een groot scherm. Het doet de kijker op het puntje van zijn stoel zitten en levert een voldaan gevoel op zodra het voetbalteam gered is. Maar de film geeft ook een bijsmaak. Is dit geen exploitatie? En welk verhaal hadden de makers verteld als de reddingsactie mislukt was? Was het verhaal het dan niet waard geweest om verteld te worden, omdat er geen helden waren?

Deze recensie werd geschreven in het kader van Filmkrant Lab 2021, een traingstraject voor aanstormend filmcritici.