The Modular Body (Floris Kaayk over)

Kunstenaar Floris Kaayk komt na zijn succes­volle viral video’s over de relatie tussen mens en technologie met een eigen technologie: The Modular Body, een interactieve film over de maakbaarheid van de modulaire mens. ‘Het kan zijn dat mensen er geen reet van snappen.’

Door Hugo Emmerzael

Op de Facebook-pagina I Fucking Love Science word je verleid door een vorm van wetenschap die in de buurt komt van religie, die zelfs iets fetisjistisch heeft: ‘de laatste resultaten van CERN duiden ondenkbare resultaten aan’, ‘wetenschappers gaan boren in de meteoorkrater die dinosauriërs uitroeide’ en ‘robots kunnen binnenkort Domino-pizza’s bezorgen’. Hapklare verhalen die een wereld suggereren waarin alles mogelijk is. Dat gegeven inspireert kunstenaar Floris Kaayk om zijn eigenzinnige sciencefic­tion te maken. Met programmeurs van LUSTlab legt hij momenteel de laatste hand aan The Modular Body, een interactieve film over de maakbare mens. Het hoofdpersonage (als we daarvan kunnen spreken) is Oscar: een organisch wezen gemaakt uit verschillende in elkaar te klikken modules. Kaayk zegt maar een klein beetje fantasie aan wetenschappelijk nieuws toe te hoeven voegen om op dit soort dingen uit te komen.

The Modular Body is een interactief project over de creatie van het modulaire wezentje Oscar. Wanneer heb je Oscar gecreëerd? "Het idee ontstond een paar jaar geleden. Ik wilde een project maken over het creëren van leven in het lab. Ik was gefascineerd door kunstenaars die alles doen voor hun kunst en zichzelf centraal stellen in dat proces, zoals iemand als Tinkebell. Aanvanke­lijk wilde ik daar een parodie op maken. Een kunstenaar die zichzelf wil klonen, dat was het uitgangspunt. Je komt met dat soort ideeën alleen snel in de B-horror terecht. Uiteindelijk wilde ik van het creëren van leven in een lab een dilemma maken: we kunnen al sinds de mens bestaat leven creëren, dus waarom zouden we dat in een lab doen? Ik denk omdat we het lichaam willen verbeteren, opnieuw willen ontwerpen. Toen dacht ik aan artikelen die ik had gelezen over het printen van organen. We kunnen nu nog geen functionerende organen maken, maar waarschijnlijk wel binnen vijftig jaar. Als je dat eenmaal kunt, waarom dan niet verder gaan? Zo kwam ik op het idee van een modulair lichaam: een lichaam dat je niet hoeft open te snijden, maar waaraan je prefab blokken toe kunt voegen."

Waar komt die fascinatie met het lab vandaan? "Omdat ik in mijn werk op technologie wil focussen. Ik ben geen dramaturg of iemand die een verhaal schrijft over relaties tussen mensen. Op deze manier kan ik een fictieverhaal presenteren en tegelijk in mijn eigen gefantaseerde technologieën duiken."

Draagt jouw onderzoek voor zulke projecten bij aan de manier waarop je naar wetenschap kijkt? "Ik denk dat het een reflectie is op het steeds populairder worden van wetenschappelijk onderzoek en het belang voor wetenschapsinstituten om die onderzoeken op een zo sappig mogelijke manier te presenteren. Daardoor ben ik hier ook opgekomen. Ik zag op Facebook voorbij komen dat er ergens een hart was geprint."

Op Facebookpagina’s als I Fucking Love Science? "Precies, die! Ik ben geen wetenschapper en ik ben niet zo geïnteresseerd dat ik wetenschappelijke artikelen ga lezen, maar ik ben gefascineerd door die semi-sciencefiction op dat soort blogs. Die moet een representatie zijn van de werkelijkheid, maar wordt op zo’n manier geschreven dat die niet helemaal meer strookt met die werkelijkheid. In dat opzicht kan je mijn werk als een kritiek daarop zien."

Samen met LUSTlab presenteer je dit verhaal in een interactieve omgeving. Hoe is die vorm tot stand gekomen? "In eerste instantie had ik het idee om een webserie te maken, al zet je jezelf dan ook weer in een traditie. Bovendien ben ik een beetje gefrustreerd door de interactieve filmprojecten die er nu zijn. Ze zijn vaak knap gemaakt, maar ze weten me niet te boeien."

Hoe heb jij het dan aangepakt? "Veel van die interactieve projecten hanteren dezelfde aanpak: een verhaal schijnbaar non-lineair aanbieden, maar daarbinnen een narratief creëren dat maakt dat je er toch lineair doorheen loopt. Het leek mij mooier om het helemaal open te gooien zodat het hele verhaal continu binnen handbereik is. Waar je ook klikt, je hoeft geen rekening te houden met mijn volgorde. Ik denk dat het werkt, maar dat is het spannende van dit project, wie weet… Het kan zomaar zijn dat mensen er geen reet van snappen. Maar dan heb ik wel mijn best gedaan om iets anders te doen."

The Modular Body | Nederland, 2016 | Regie Floris Kaayk | vanaf 13 april te zien op themodu­larbody.com