The Killing

Opgesloten in het meesterplan van Kubrick

Vechten om de politie af te leiden

Stanley Kubricks derde speelfilm, nu opnieuw uitgebracht, is een messcherpe, uitgebeende thriller die op ingenieuze wijze een klassiek film noir-verhaal vertelt.

Niet meer dan radertjes in een groot, onzichtbaar masterplan zijn ze, de antihelden die proberen hun killing te maken met het beroven van de paardenrenbaan van Landsdowne. Gewone, anonieme mannen in de marge van de samenleving die zitten opgesloten, niet alleen in het briljante plan van bendeleider Johnny Clay maar ook in de ingenieuze vertelling van Stanley Kubrick. De pessimistische meesterfilmer hakte het verhaal over de voorbereidingen van een overval in kleine brokken die hij met duivelse precisie weer terugsmeedde tot een messcherpe film noir. Zo ingenieus dat het nergens ingewikkeld is.

The Killing schiet heen en weer tussen heden en verleden maar gebruikt geen flashbacks: de film vertelt volledig a-chronologisch en laat steeds een ander deel van de voorbereiding zien. In ogenschijnlijk willekeurige volgorde passeren alle handelingen voorafgaand aan de overval — een bargevecht om de politie af te leiden, een op het juiste moment van binnen geopende verboden deur – maar het masterplan blijft onzichtbaar. Net als de deelnemers zelf worden wij in spanning gehouden. Een gedragen voice-over vertelt steeds waar we ons bevinden: “About an hour earlier on that same Saturday afternoon in September…

Als ijkpunt in deze legpuzzel dient een wel vijf keer terugkerende scène waarin de stadionspeaker het begin aankondigt van de belangrijkste race, “The 100.000 dollar Landsdowne Stakes at one mile“. Tijdens deze race staan alle stukken op hun plaats en zet Johnny razendsnel zijn kraak, zo snel, dat het voorbij is voor je er erg in hebt. De afloop is bizar en lachwekkend tragisch. Een verrassing die te verwachten is bij een film noir, het nachtzwarte genre van de tramps en losers, chantage en schaduwen dat in de jaren veertig zijn hoogtij vierde.

Alcatraz
The Killing (1956) is een prachtige, ondanks de originele verteltrant klassieke film noir. Renbaankassier George, die niet meer doet dan het openen van een deur, is de typische sukkel, met zijn vragende hondenogen; zijn geldgeile vrouw Sherry — verveeld, harteloos en vanzelfsprekend blond — het prototype fatale vrouw. Ooit zijn ze getrouwd op zijn belofte later rijk te worden; nu doet George mee aan de overval om haar liefde te kopen. Johnny Clay zegt tegen Sherry: “You got a great big dollar sign where most women have a heart.

The Killing zit vol met dit soort heerlijke hardboiled dialogen, geschreven door misdaadauteur Jim Thompson, die naadloos samengaan met Kubricks compacte scenario. De uitgebeende film verspilt niet een van zijn kostbare 85 minuten. Elke scène komt direct to the point, vaak voortgejaagd door Kubricks vloeiende en snelle camera. Zelfs de kleinste bijrol vertelt een compleet verhaal: zo suggereert een hotelbaas met een paar woorden Johnny’s criminele geschiedenis in Alcatraz en roept hij een hele wereld op van gangsterloyaliteit. Wat Kubrick niet vertelt is hoe deze stoïcijnse professional, uitgestreken gespeeld door Sterling Hayden, zijn crew heeft verzameld. Duidelijk is wel dat Johnny’s handlangers geen beroepscriminelen zijn, zoals de mannen in zwarte pakken die Quentin Tarantino ten tonele voert in Reservoir Dogs – die de non-lineaire structuur van The Killing één op één overnam – maar eenvoudige scharrelaars die dromen van een nieuwe toekomst.