Reservoir Dogs
Mannen onder elkaar
Het afgelopen jaar maakte de gangsterfilm Reservoir Dogs een ware zegetocht langs het internationale festivalcircuit. Critici zagen een trend en spraken over nouvelle violence. Gewelddadig is Quentin Tarantino’s regiedebuut zeker, maar is het ook werkelijk vernieuwend?
De openingsscène van Reservoir Dogs zet de toon voor de hele film; Mr. Brown, een bijrol van regisseur Quentin Tarantino, legt aan zijn collega-gangsters de diepere betekenis van Madonna’s ‘Like a Virgin’ uit. Volgens Brown gaat het liedje over “een neukmachine die de grootste pik uit haar leven te verwerken krijgt en daarom het gevoel heeft dat het de eerste keer is”. Bij de omschrijving van het formaat van het bewuste geslachtsorgaan refereert hij aan de bijzonder fors geschapen pornoster John Holmes, waarop de toehoorders instemmend knikken. Dit zijn mannen onder elkaar; ze nemen geen blad voor de mond bij de rituele uitwisseling van sterke verhalen en grappige criminele anekdotes.
De band die zo tussen hen ontstaat is van groot belang, want de zes zware jongens kennen elkaar alleen als Mr. White, Mr. Orange, Mr. Blonde, Mr. Pink, Mr. Blue en Mr. Brown en ze staan op het punt een gewaagde overval op een juwelier te plegen. De oude gangster Joe Cabot, het brein achter de operatie, heeft het zestal verboden persoonlijke informatie uit te wisselen en duldt geen tegenspraak. Er zijn volgens Cabot slechts twee manieren om de klus te klaren; “my way or the highway“.
De overval wordt de toeschouwer onthouden; direct na de begintitels volgen we Mr. White, die een zwaar gewonde Mr. Orange naar een loods brengt om daar op de rest van de bende te wachten. De klus is ontaard in een bloedbad; de politie bleek reeds op de hoogte te zijn en was op oorlogssterkte aanwezig. Wanneer later Mr. Pink en Mr. Blonde in de loods arriveren begint een kat en muis spel, waarin iedereen ervan verdacht wordt de verklikker te zijn. Door middel van confronterende gesprekken en flashbacks wordt de ware toedracht langzaam duidelijk.
Echte mensen
Dankzij Reservoir Dogs is Quentin Tarantino momenteel een van de meest begeerde scenaristen van Hollywood. Oliver Stone verfilmt binnenkort zijn scenario Natural Born Killers, terwijl Danny DeVito de rol van uitvoerend producent voor zijn nieuwe project Pulp Fiction op zich genomen heeft. Daarnaast is Tarantino bezig een scenario voor regisseur John Woo te schrijven. Woo wordt beschouwd als de beste actiefilm regisseur van Hong Kong en zijn harde gangsterfilms zijn zowel stilistisch als thematisch van grote invloed geweest op Reservoir Dogs. Thema’s als vriendschap, trouw en verraad staan in de gangsterfilms uit Hong Kong altijd centraal en waar woorden tekort schieten biedt een pistool direct uitkomst. In de cartooneske Hong Kong films zijn de meeste slachtoffers niet meer dan kanonnevoer, in Reservoir Dogs wordt de door kogels veroorzaakte ellende echter breed uitgesponnen; Mr. Orange ligt gedurende de hele film langzaam dood te bloeden en Mr. White’s pogingen hem moed in te spreken zijn even aandoenlijk als futiel. Net als in Woo’s gangsterfilms houden de zware jongens er toch nog een zekere moraal op na; de wereld bestaat uit gangsters, smerissen en echte mensen en op de laatsten hoort een gangster niet te schieten.
Qua vorm doet Reservoir Dogs ook denken aan Stanley Kubricks film The Killing, waarin een overval op een renbaan centraal staat; de verschillende invalshoeken van de personages bepalen de structuur van het verhaal. Tarantino gaat echter niet zo strikt te werk als Kubrick en daardoor komt de gekozen structuur niet altijd even consistent over. De debutant is duidelijk een vorm aan het zoeken en laat zich daarbij nog iets teveel leiden door het werk van anderen. De dialogen getuigen daarentegen van een zelfverzekerd schrijftalent dat zijn oor op straat te luisteren heeft gelegd en zich niet laat beïnvloeden door illustere voorgangers.
Huilerig gekreun
Het sterkste element van de film zijn de verrichtingen van de uitstekende acteurs. Zoals de gangsters elkaar met koddige anekdotes proberen te overtreffen, zo steken de acteurs elkaar met nerveuze maniertjes en opvallende karaktertrekjes naar de kroon. Steve Buscemi, momenteel ook te zien in In the Soup, excelleert als Mr. Pink, een vakman die zijn beroep serieus neemt en voor wie vertrouwen altijd al een relatief begrip was. Harvey Keitels Mr. White is een oude rot in het vak, die vast houdt aan medemenselijke waarden die voor de anderen weinig betekenis hebben.
Mr. White maakt in de film de meeste ontwikkeling door, hetgeen Keitel alle ruimte geeft om te bewijzen dat hij een van de beste acteurs van dit moment is. Zijn huilerige gekreun aan het slot van de film is een voorbode van zijn getergde rol in Abel Ferarra’s Bad Lieutenant, waarin Keitel als verslaafde politie-inspecteur tot ongekende hoogten stijgt. Zonder Keitel had Reservoir Dogs in zijn huidige vorm nooit gemaakt kunnen worden, zijn aanwezigheid verschafte Tarantino’s project genoeg draagkracht om financiers over de streep te trekken. Dankzij zijn spraakmakende debuut kan Tarantino voortaan op eigen kracht verder. Aan hem is nu de taak te bewijzen dat hij ook stilistisch op eigen benen kan staan.