The Killer

Eind vorig jaar kreeg de Jean-Claude Van Damme-film Hard Target bij zijn Nederlandse première ondersteuning uit onverwachte hoek. Van de Filmkrant, Skrien en Roerend goed tot HP/de Tijd besteedde doorgaans serieuze media aandacht aan de film. Dat had niets met een plotselinge opwaardering van het Belgische knokfenomeen te maken. Hard Target was het Amerikaanse debuut van de uit Hong Kong afkomstige filmregisseur John Woo. En Woo kan sinds The Killer niet meer stuk in het westen.

Bijna een jaar na alle aandacht voor zijn eerste Amerikaanse film bereikt John Woo’s The Killer de Nederlandse bioscopen. Het is wat laat, maar nu kan iedereen eindelijk zien waarom Woo vorig jaar zo in de belangstelling stond.

Want aan Hard Target kan dat niet gelegen hebben. De film bevatte weliswaar enige proeven van Woo’s kunnen, maar was over de hele linie toch een flinke teleurstelling voor zijn fans. De regisseur had in Hollywood niet de vrijheid die hij in Hong Kong zo goed wist uit te buiten en het scenario van de film was mijlenver verwijderd van zijn eigenzinnige Chinese melodrama’s.

En laten we eerlijk zijn, Jean-Claude Van Damme mocht zich dan bijzonder gracieus bewegen in Woo’s vertraagde knokpartijen, de voormalige balletdanser uit Brussel heeft nog geen greintje van het charisma dat bij de Chinese superster Chow Yun Fat in overvloed van het doek afstraalt. Vergeet Hard Target en vergeet Van Damme. The Killer is John Woo in onverdunde vorm, toont Chow Yun Fat in een absolute glansrol en bewijst dat je voor de meest enerverende actiefilms niet in Hollywood maar in Hong Kong moet zijn.

Oogbeschadiging
In tegenstelling tot het gros van de commerciële Hong Kong-films is het werk van Woo buitengewoon toegankelijk voor de westerse toeschouwer. De regisseur is dan ook sterk beïnvloed door Amerikaanse en Europese voorgangers als Sam Peckinpah, Martin Scorsese en Jean-Pierre Melville.

Chow Yun Fat speelt in The Killer de huurmoordenaar Jeff, vernoemd naar Alain Delons vergelijkbare personage in Melville’s gangsterfilm Le samourai. Jeff wil uit het vak stappen en denkt met een laatste opdracht genoeg geld te kunnen verdienen om te kunnen gaan rentenieren. Van zijn geweten heeft hij geen last, want zijn slachtoffers zijn zonder uitzondering maffiabazen. Bij Jeff’s laatste aanslag krijgt zijn eergevoel echter een gevoelige klap: een nachtclubzangeres loopt een zware oogbeschadiging op als zijn pistool vlak voor haar gezicht afgaat. Om haar oogoperatie te betalen neemt de huurmoordenaar een nieuwe opdracht aan, terwijl roekeloze gangsters en een vastberaden politieman hem naar het leven staan.

Waar Melville eerder het karakteristieke straatbeeld van Parijs optimaal benutte, toont Woo ons een in neonlicht badend Hong Kong met een skyline van beton. Een traditionele drakenbootrace vormt het decor voor een subliem gemonteerde moordaanslag. Jeffs herhaaldelijke kerkbezoek staat in scherp contrast met deze couleur locale. Het overvloedige kaarslicht en de Mariabeelden dienen echter niet ter ondersteuning van gebed, maar verschaffen een rustige plek voor het in ontvangst nemen van opdrachten en het oplappen van gewonde gangsters.

Tranen
John Woo dankt zijn populariteit bij Westerse filmliefhebbers en regisseurs als Quentin Tarantino en Martin Scorsese aan een combinatie van factoren. Zijn stilisme kent geen grenzen. Waar Sam Peckinpah zich al uitleefde in het vertragen van beelden bij schietpartijen om de impact te vergroten gaat Woo nog een stap verder. Logica en geloofwaardigheid zijn volledig ondergeschikt aan de esthetische aspecten van de geweldsexplosies. Lege kogelhulzen draaien fraai om hun as, doorzeefde lichamen zweven sierlijk door de lucht en waar nodig wordt een dramatische beweging meerdere malen vanuit verschillende standpunten getoond.

Al even overtrokken worden de drijfveren van de personages belicht, waarbij overdreven pathos en op hol geslagen melodrama niet geschuwd worden. Gangsters van de oude stempel, die zoals Jeff nog in vriendschap en loyaliteit geloven, worden heilig verklaard en kijken elkaar liefdevol in de ogen. Chow Yun Fat wordt door een vriendschappelijk gebaar van een collega tot tranen toe geroerd, maar leegt een minuut later weer enthousiast zijn pistolen op de aanstormende vijand. Als geen ander grossiert Woo in extremen en met The Killer bereikt hij daarin een onbetwist hoogtepunt.

Nu hij naar Hollywood is vertrokken behoort Woo’s excessieve stijl misschien wel voorgoed tot het verleden. De onweerstaanbare mix van nitroglycerine en heldenverering uit The Killer bezit echter voldoende explosieve kracht om nog jaren na te dreunen.