The Island

Betoverend ratjetoe

  • Datum 05-07-2022
  • Auteur Leo Bankersen
  • Thema Filmkrant 448
  • Gerelateerde Films The Island
  • Regie
    Anca Damian
    Te zien vanaf
    18-08-2022
    Land
    Roemenië, België, Frankrijk, 2021
  • Deel dit artikel

The Island

Is het een muzikale politieke satire of een existentiële bespiegeling over eenzaamheid? Als ideeënoefening is The Island niet altijd overtuigend, maar de animatie is meeslepend mooi.

De kwieke tachtiger met zijn blonde kuif die vanaf zijn rotspunt melancholiek over de woelige zee staart, heet Robinson. De enige overlevende van een door een reuzengolf verzwolgen vluchtelingenboot noemt hij Vrijdag. Maar met de klassieke roman van Daniel Defoe heeft The Island, een uitdagende Roemeense animatiefilm van Anca Damian, weinig te maken. Wel met een toneelstuk van de surrealistische Roemeense dichter Gellu Naum en hierop geïnspireerde muziek en zang van Ada Milea en Alexander Balanescu, die ook bijdragen aan de soundtrack van deze ongewone musical.

Robinsons eiland, ongetwijfeld bedoeld als metafoor, verandert al snel in een wild uitdijende fantasiewereld met onder meer een zeemeermin met een staart van plastic emmers, knalroze wolken, een technomonster als grootmoeder, afvalbergen, de zee als golvende noodhulp-deken, een toren van Babel en een hippe jonge vrouw die beweert zowel de moeder van Robinson als de twintigjarige Vrijdag te zijn. Plus piraten (al dan niet met verlopen vergunning), kapitalistische uitbuiters, militairen en een giftig feestmenu. Intussen zingt Robinson dat hij droomt van supermarkten en jachtpartijen. Als hij een fantasieschot in de lucht lost valt er een hele inventaris van onze consumptiemaatschappij op zijn hoofd. Maatschappijkritisch en hoogst ironisch, dat zeker – maar hoe dan precies?

De grote ambitie wringt regelmatig met de nogal wisselvallige invulling. Een wonderlijk ratjetoe dat nu eens sterk en speels is, en dan weer gezocht, raadselachtig of simplistisch. Soms grimmig, maar ook aangenaam lichtvoetig en melancholiek.

De duidelijkste lijn is die van Vrijdag, die op zeker moment zijn zwaar aangezette karikaturale onderdanigheid afschudt en een redder van immigranten wordt. Robinson is eerder een filosoof die peinst over eenzaamheid en illusies. Als hij zijn digitale tablet aanraakt, verandert de wereld om hem heen. Metaverse? Je kan hem ook zien als vertegenwoordiger van het goedbedoelende, zelfingenomen Westen. Volgens tussentitels is hij op zoek naar het paradijs, dat onder meer verschijnt in de gedaante van een door militairen bewaakt vluchtelingenkamp, van buiten roze, van binnen een gevangenis.

Het helpt om geen traditioneel verhaal te verwachten. The Island is eerder een ongewone musical met gezongen poëzie (grotendeels offscreen) en een visueel concert van invallen en ideeën. Maar een iets krachtiger en samenhangender compositie was zeer welkom geweest.

Terwijl het visueel toch een zeer creatieve animatie is. Damian maakte eerder L’extraordinaire voyage de Marona (2019), waarin een kleine hond terugblikt op haar leven. De speelse vrijheid van expressie daarin trekt Damian in The Island nog verder door. Met een soms bijna dansende versmelting van technieken, van 2D-tekenwerk en collages tot computeranimatie. Een heel eigen universum vol kleur- en lijnenspel en wonderlijke figuren. Wie zich niet stoort aan het fragmentarische karakter van de inhoud kan zich moeiteloos laten betoveren.