THE IMAGINARIUM OF DOCTOR PARNASSUS
De entree tot uw dromen

Het is verleidelijk om in Doctor Parnassus een zelfportret te zien van regisseur Terry Gilliam: een tovenaar met beelden en inmiddels net zo bekend om zijn successen als om zijn mislukkingen.
the imaginarium of doctor parnassus is in alle opzichten een typische Gilliam film. De regisseur van time bandits, brazil, twelve monkeys, fear and loathing in las vegas en tideland is opnieuw ongelooflijk fantasierijk, maar heeft zijn verbeelding soms nauwelijks onder controle.
Het rondreizende theater van Doctor Parnassus vouwt zich ’s avonds open op een druilerig feestterrein ergens in het moderne Londen. De lampjes branden op de ouderwets geschilderde decorstukken. Het zware gordijn schuift open. Uit de coulissen verschijnen een dwerg, een danseresje, een breedsprakige acteur en Doctor Parnassus zelf, een witbepoederde tovenaar op een zuil. Treedt binnen in Parnassus’ Imaginarium! Een vergulde lijst, een stap door een spiegelwand van zilverpapier, de entree tot uw dromen.
Tarotkaarten
Het werkelijke bestaan van Doctor Parnassus (Christopher Plummer) is minder mooi. Parnassus drinkt, niemand is nog geïnteresseerd in zijn ouderwetse Imaginarium en hij dreigt bovendien dochter Valentina (Lily Cole) te verliezen wanneer ze zestien wordt. Niet aan acteur Anton (Andrew Garfield) die een oogje op haar heeft, maar aan de Duivel (Tom Waits). Jaren geleden namelijk, verwierf Parnassus onsterfelijkheid in ruil voor de hand van zijn dochter. Zal de mysterieuze vreemdeling Tony (Heath Ledger in zijn laatste rol) de tarotkaarten anders schudden?
Parnassus’ kermisact is een heerlijk anachronisme in een wereld die wordt bevolkt door lelijke trivialiteiten: dronken feestgangers, computerspelende kids, rijke dames in chique winkelcentra, Russische gangsters en liefdadigheid die is verworden tot showbizz. Gilliam’s satire en de werelden die hij achter de spiegel creëert zijn mooi. Ladders die naar de wolken reiken en veranderen in krankzinnig hoge stelten. Een wereld van damesschoenen en parfum. Gondels in een inktzwarte nacht. Wie er binnentreedt wordt aangenaam herinnerd aan de animatiesequenties die Gilliam decennia geleden maakte voor Monty Python. En wie later in februari de schrale fantasiewerelden in the lovely bones ziet, zal ontdekken dat Peter Jackson niet eens in de buurt komt van deze verbeeldingskracht. De oplossing waartoe de plotselinge dood van Ledger Gilliam dwong (Ledgers rol werd overgenomen door Johnny Depp, Jude Law en Colin Farell) is perfect verzonnen.
Dat alles neemt niet weg dat dit verhaaltje wel erg dun is. Een weddenschap met de duivel is niet bepaald een originele vondst, en het feit dat de inzet voortdurend verschuift maakt het er ook niet begrijpelijker op. Eerst gaat het om het eeuwige leven, dan om jeugd en uiteindelijk draait het uit op een wedstrijdje wie het eerst vijf zieltjes kan winnen. Halverwege het stuurloze script ben je al weer vergeten wat ook weer de inzet was. En ondanks solide acteerprestaties is er geen tijd of ruimte om iets te voelen voor de tragische Parnassus, voor zijn dochter of voor Tony. Daarmee doet Gilliam een stap terug vergeleken met tideland, dat fantasierijk én ontroerend was. Deze personages komen nooit volledig van hun toneel. Hun act ziet er prachtig uit, maar de betovering duurt niet lang.
Barend de Voogd