The Eternal Memory

Na The Mole Agent komt Maite Alberdi opnieuw met een bitterzoet portret over ouder worden. In het hartverwarmende en hartverscheurende The Eternal Memory registreert ze de onvoorwaardelijke liefde tussen twee prominente Chilenen, van wie één zijn geheugen verliest.

Je ligt in bed en opeens komt er een vrouw naast je. Ze gaat op je bedrand zitten en vraagt wie je bent. Ze vertelt erbij dat ze een acteur is en dat ze je komt vertellen wie je bent en wie je was. Wat beduusd maar geamuseerd kijk je haar aan. Moet je haar ergens van kennen? Je vraagt de vrouw: “Maar wie ben jij dan?” Pauli, antwoordt ze. “Pauli?”

In de serene openingsscène van The Eternal Memory wordt speels en glimlachend de toon gezet voor een huiselijk sprookje. Meteen gevolgd door archiefbeelden van Augusto Góngora, de man die dit overkomt, in een jongere versie. Met een microfoon in zijn hand doet hij verslag en interviewt hij mensen op straat. Daarna volgen ook archiefbeelden van de vrouw die zich voorstelde als Pauli. Ze blijkt zijn partner, Paulina Urrutia, een gevierd acteur en voormalig minister van Cultuur van Chili, de eerste die de post bekleedde sinds deze werd ingesteld.

Met eenzelfde bitterzoete, melancholische energie als in The Mole Agent (2020), de voor een Oscar genomineerde documentaire die ze hiervoor maakte, volgt regisseur Maite Alberdi deze twee in Chili publieke figuren van wie de levens verbonden zijn met de historie van het land. Maar dit koppel moet nu leren leven met de Alzheimer van Góngora. Wat als deze man, die iedereen in het land al decennialang kent als journalist en cultuurliefhebber en die door al zijn verslaggeving – ook tijdens het Pinochet-tijdperk – bekendstaat als een nationaal geweten, zijn geheugen verliest omdat hij aan Alzheimer lijdt? Wat gaat er dan verloren?

In een bewonderenswaardige montage worden in The Eternal Memory mediaoptredens, archiefmateriaal, oude home-movies, voor deze documentaire vastgelegde beelden en intieme door Urrutia gefilmde opnamen van nachtelijke conversaties gecombineerd tot een natuurlijk vloeiende vertelling die heden en verleden met elkaar in gesprek laten gaan. Als puzzelstukken van verschillende puzzels met dezelfde persoon erop die vervolgens weer tot één puzzel worden gelegd. Klinkt verwarrend? Dat is het gek genoeg niet. Ondertussen vergeet je als kijker hoe moeilijk het is om de werking van een geheugen zo natuurlijk heen en weer springend na te bootsen als hier gebeurt. Laat staan hoe knap het is om dat te doen met een brein dat aftakelt.

In een aangrijpende scène zien we hoe Góngora huilt om de boeken die hem worden afgenomen. Hij heeft het over boeken die stuk voor stuk nog bij hem in huis zijn en zich om hem heen bevinden. Hij is zo in paniek, dat hij het zelf niet meer ziet. Het is een hartverscheurende metafoor voor Alzheimer die we voor onze ogen tot leven zien komen. Nergens larmoyant, altijd respectvol. Ondertussen blijft de liefde zegevieren en houdt Pauli hem stevig vast.