The Crossing

Musketiers in oorlogstijd

In eigen land werd dit oorlogsavontuur van vier Noorse kinderen op de vlucht voor Duitse soldaten kortgeleden bekroond als beste Noorse kinderfilm. Een spannend, maar ook genuanceerd verhaal waar de volwassen kijker zich niet te oud voor hoeft te voelen. Ook geselecteerd voor de Cinekid-competitie.

Noorwegen, december 1942. Het is oorlog. Vier kinderen proberen door de besneeuwde bossen de grens met Zweden te bereiken. Wanneer ze zich moeten verschuilen onder zakken met aardappelen vraagt Otto, die met tegenzin meedoet, zich hardop af waarom ze zoveel risico nemen voor mensen die anders zijn. Hij bedoelt: de twee kinderen die hij en zijn jongere zusje Gerda helpen ontsnappen zijn Joods. De tienjarige Gerda hoeft niet lang na te denken. “Mensen helpen elkaar”, zegt ze spontaan. Zo eenvoudig is het.

De Noorse familiefilm The Crossing is een geslaagde kruising tussen een betrekkelijk traditioneel opgezet spannend jeugdavontuur en serieus oorlogsdrama. Qua opzet is de film een beetje te vergelijken met het Nederlandse Oorlogswinter. Het jeugdig perspectief maakt het niet naïef, eerder helder dankzij Gerda’s onbevangenheid. Zij ontleent haar morele overtuiging onder meer aan De drie musketiers, een verhaal dat ze met verve naspeelt. Het geeft het vluchtverhaal ook regelmatig wat lichtheid. Broer Otto blijkt juist vatbaar voor de propaganda van de nazi’s, en zo zijn er meer situaties waar goed of slecht niet puur zwart-wit is. Dat maakt deze terugblik op de oorlog ook genuanceerd.

Voor Gerda is de overstap van fantasiespel naar het echte gevaar een soort crash course opgroeien die begint wanneer de politie op de deur bonst en haar ouders arresteert. In de kelder ontdekken Gerda en Otto de Joodse kinderen Daniel en Sarah. Impulsief neemt Gerda het voortouw. Ze moeten naar de grens. Maar wie kan je onderweg vertrouwen?

Een ietwat omslachtige aanloop, met archiefbeelden en de stem van een oudere Gerda die terugblikt, lijkt vooral een manier om te zeggen: die oorlog van toen is geen fantasie. Gelukkig wordt het al snel een meeslepend avontuur met een aansprekende emotionele laag. Dit komt mede door de jonge acteurs, die goed uit de voeten kunnen met dit materiaal waarbij vriendschap soms botst met argwaan. Prachtig is ook de overtuigende manier waarop Anna Sofie Skarholt laat zien hoe haar Gerda, als de harde werkelijkheid zich aandient, zonder sentimenteel te doen recht vanuit haar hart de weg wijst.

Dit geloofwaardige jeugdverhaal brengt zo een hommage aan de echte vluchtelingen van destijds. Het is bovendien mooi meegenomen dat het een kleine stap is van The Crossing naar allerlei zaken die tegenwoordig rond vluchtelingen spelen.