The Capote Tapes

Intellectueel én roddelziek. Onaangepast én verlangend naar aansluiting. Drugsverslaafd, lui én extreem getalenteerd. De Amerikaanse schrijver Truman Capote was het allemaal. In deze documentaire wordt zijn nalatenschap keurig afgestoft.

Welke romans en verhalen liet schrijver J.D. Salinger allemaal ongepubliceerd achter? Wat school er in het gestolen koffertje met werk van de jonge Ernest Hemingway? Weinig spreekt zo tot de verbeelding als een onvoltooid boek. Hoe zit het met het naar verluidt nietsontziende manuscript waar Truman Capote mee bezig was toen hij in 1984 op 59-jarige leeftijd overleed? Bestaat het echt, of werd het alleen aangekondigd?

De documentaire The Capote Tapes van Ebs Burnough draait om die laatste vragen. Tenminste, de documentaire begint en eindigt ermee en wordt nadrukkelijk gepresenteerd als een onderzoek naar het veelbesproken Answered Prayers. Maar het zwaartepunt van deze anderhalf uur ligt niet bij Capote’s literaire slotstuk. Eerder bij zijn gehele levensloop, die met archiefbeelden, interviews en enkele animaties vrij keurig wordt samengevat.

En ja, Capote heeft een leven geleid dat zo’n documentaire beslist rechtvaardigt, ook nu nog, bijna een eeuw nadat hij geboren werd. Hij verenigde uitersten die geen enkele schrijver na hem zo naturel en overtuigend heeft kunnen samenbrengen. Capote was tegelijkertijd zeer intellectueel – hij groeide op in arme eenzaamheid, leerde zichzelf lezen, dompelde zich onder in de literatuur – en hield van niets meer dan van roddelen. Hij wilde dolgraag erbij horen maar bleef volkomen onaangepast, met kenmerkend speelse dictie en hoge stem. Hij leefde voor zijn literaire werk en was ondertussen naar eigen zeggen ook lui, verloor zich in seksfeesten, alcohol, drugs.

Bij dit alles verlegde hij voortdurend grenzen, zoals in The Capote Tapes bewonderend en chronologisch uiteen wordt gezet. Capote was een van de eerste openlijk homoseksuele auteurs ter wereld, organiseerde grootse evenementen zoals een vermaard gemaskerd bal, schreef altijd een iets ander boek dan mensen verwachtten, inclusief heel nieuwe genres als de ‘non-fictie roman’ (zijn meesterstuk In Cold Blood). Capote was een unieke, hoogstaande, ontregelende schrijver, van het soort waar ook in de soms tamme hedendaagse literatuur flinke behoefte aan is, en The Capote Tapes onderstreept die status op een prettige, gelijkmatige manier.

Alleen kun je je wel afvragen wat deze documentaire precies toevoegt. Capote is immers geen vergeten schrijver. Zijn werk wordt nog altijd gelezen, de sterke speelfilm waarin hij wordt vertolkt door Philip Seymour Hoffman zit nog in het collectieve geheugen – en heeft logischerwijs veel meer dramatische spanning dan The Capotes Tapes. Deze documentaire herijkt of nuanceert het beeld van Capote niet; hij lijkt zo bezien meer gemaakt voor mensen die zich in hem willen verdiepen dan voor lezers van zijn werk. Tot het geheel dan weer belandt bij Answered Prayers – munitie natuurlijk voor allerhande fantasieën van Capote-liefhebbers. Zelf sprak Capote grappig genoeg al van zijn postume roman terwijl hij ermee bezig was. “Either I’m going to kill it or it’s going to kill me”, zei hij lachend in een interview, niet lang voor zijn overlijden.

Enkele hoofdstukken uit het boek verschenen toen hij nog leefde. De rest? Sommigen denken dat het boek een mythe is. Anderen denken dat Answered Prayers ergens in een kluis rustig op lezers ligt te wachten. Als The Capote Tapes iets duidelijk maakt, is het hoe aantrekkelijk dat tweede scenario is.