The Blue Caftan

Het leven van een getrouwde kaftanmaker raakt uit balans als hij verliefd wordt op zijn leerling. Met dit intieme portret van een driehoeksrelatie bouwt de Marokkaanse filmmaker Maryam Touzani een heiligdom voor een delicate ziel.

Welk gouddraad wil kaftanmaker Halim gebruiken? Een dubbele of eentje die uit drie draden is samengesteld? De vraag komt van zijn leerling-medewerker Youssef. Die is nieuw in het kleine, ambachtelijke atelierwinkeltje dat de middelbare Halim runt met zijn vrouw Mina in het oude centrum van de Marokkaanse kuststad Salé. Halims keuze – voor de driedubbele gouden draad – blijkt een betekenisvolle. Want hoewel de verholen homoseksuele Halim en Mina gelukkig zijn met z’n twee, luidt de komst van Youssef een driehoeksverhouding in die zal draaien om liefde en verlies.

Wat scenarist/regisseur/acteur Maryam Touzani vervolgens niet doet, is de affectie tussen de mannen problematiseren, hoewel homoseksualiteit in Marokko strafbaar is. Touzani houdt de staat buiten de deur, zoals ze dat ook al deed in haar speelfilm Adam (2019). Die ging over een alleenstaande, zwangere vrouw: eveneens een taboe omdat de Marokkaanse wet ook seks buiten het huwelijk verbiedt.

Ondanks dat je de beklemming van het maatschappelijk verbod wel voelt in de ommuurde omgeving van de medina, benadert The Blue Caftan de driehoek als een privé-aangelegenheid: hoe gaan deze mensen, die van elkaar houden, in hun eigen ruimte met elkaar om? Het relaas beslaat twee maanden: de duur van het met de hand borduren van een met gouddraad versierde kaftan, een traditioneel feestgewaad. In Cannes werd The Blue Caftan met de Fipresci-prijs van de internationale filmkritiek beloond.

In de microkosmos van het atelierwinkeltje laat Touzani de drie acteurs vooral met ogen en handen, blikken en aanrakingen tot elkaar spreken. Mina, vertolkt door de Belgische Lubna Azabal, beschermt met haar beslistheid Halims vakmanschap tegen de eisen van verwende klanten. Halims uitstervende beroep vergt aandacht en tijd: hij is dan ook een rustige man met een zacht gezicht en blauwe ogen, gespeeld door de Palestijnse Saleh Bakri. De knappe Youssef (de jonge Marokkaanse acteur Ayoub Missioui) heeft een warme, beschouwende persoonlijkheid.

De intimiteit die de film ademt, ontstaat in de schulp van beschutte privéruimtes: het achterkamertje van het atelier, het bescheiden appartement van het echtpaar en de schemerwereld van de hamam die Halim bezoekt: met haar toegewijde camera maakt Touzani ze tot heiligdommen van een delicate ziel.

Touzani spint zo haar eigen fijnzinnige draad uit het petrol-blauw van de door Halim gemaakte kaftan, het oranje van de mandarijnen die Mina eet en de sepiatinten van hun beschutte interieuren. Liefdevolle relaties zijn in Touzani’s wereld kwetsbaar en sensueel. Net als de totstandkoming van een kaftan vergen ze aandacht, zorg en een alert oog.