TAPE (Richard Linklater)

Richard Linklaters enerverende Tape speelt zich af in ‘real time’. De film vertelt het verhaal van drie oude vrienden die na tien jaar worden geconfronteerd met een jeugdzonde van één van hen. Of was het toch geen zonde?

Als historicus leer je al in het eerste jaar van je studie dat er eigenlijk geen objectiviteit bestaat. Zelfs de meest objectieve weergave van een gebeurtenis, of het nou een veldslag is of de val van een kabinet, raakt gekleurd door de persoonlijke voorkeuren en achtergronden van de auteur in kwestie.
In Tape wordt deze these bewezen aan de hand van een voorval uit het verleden. Drie vrienden van vroeger ontmoeten elkaar tien jaar na hun afstuderen: de nooit helemaal in het leven geslaagde Vince (Ethan Hawke), het vleesgeworden fatsoensrakkertje Johnny (Robert Sean Leonard) en de toekomstige officier van justitie Amy (Uma Thurman). Het trio komt samen tijdens een door Vince geënsceneerde reünie om herinneringen op te halen aan een oud schoolfeest waarop Johnny ooit met Amy heeft gesekst. De herinneringen van het drietal over die gebeurtenis verschillen nogal van elkaar: terwijl Johnny en ook Amy heen blijven draaien om wat er nu exact is gebeurd, is Vince ervan overtuigd dat het een zogenaamde ‘date rape’ betrof en dat zijn vriend van weleer de straf moet uitzitten die hij zijns inziens verdient.

Vierde man
Toneelauteur Stephen Belber bewerkte zijn eigen stuk op verzoek van regisseur Linklater tot een filmscript en handhaafde het uitgangspunt van één locatie (een smoezelige hotelkamer) en ‘real time’ (anderhalf uur). Dit leidde tot een film waarvan de actie eigenlijk louter uit dialogen bestaat en waarvan het dus vooral aan de acteurs is de intrigerende plot tot leven te brengen. Deze taak volbrengen zij met verve: alle drie trekken ze alles uit de kast om hun karakters meer te laten zijn dan willoze marionetten van hun teksten.
Hun gezichtsuitdrukkingen en lichaamstaal zeggen meer dan duizend woorden: het laveren tussen zelfverzekerdheid en vertwijfeling (Johnny), volharding (Vince) en onverwerkte jeugdherinneringen (Amy) weergalmen overtuigend in elke zin of beweging. Ze kunnen geen moment vluchten: de camera zit hen elk moment van hun bizarre samenzijn op de huid.
Het voor nog geen miljoen dollar op digitale video gedraaide Tape is na de inventieve animatiefilm Waking life de tweede productie die dit jaar van regisseur Linklater in de Nederlandse bioscoop verschijnt. De inmiddels 40-jarige autodidact bewijst zich met zijn zevende film wederom een exponent van de renaissance die de onafhankelijke Amerikaanse film begin jaren negentig heeft doorgemaakt.
Onder regie van veel regisseurs was het minimale gegeven ongetwijfeld uitgelopen op een inspiratieloos heen en weer monteren van acteur naar acteur. Linklater weet echter exact hoe hij met zo min mogelijk middelen een zo maximaal mogelijk effect moet bereiken. De camera beweegt als een onzichtbare vierde man tussen de personages door en slaat behalve de dialogen ook vooral de groeiende spanning tussen het drietal gade. Als publiek voel je jezelf als een rechtbankjury heen en weer gestuurd tussen de verhalen van de drie mensen: niemand is zwart-wit goed of slecht, en elk verhaal kent zijn eigen haken en ogen.
De overrompelde kijker moet zelf maar zoeken of hij tussen alle vertroebelde herinneringen door misschien een objectieve waarheid kan vinden.

Robbert Blokland