Synchronic

Een nieuwe designerdrug leidt in New Orleans tot een serie bizarre ongelukken. Is Synchronic van Justin Benson en Aaron Moorhead net zo’n genre-bender als hun eerdere films?

Ik moet bekennen dat ik de filosofische horror van Justin Benson en Aaron Moorhead nog niet had gezien. Na het zien van Synchronic (tot voor kort op Netflix en nu op dvd en blu-ray te koop) kwamen hun films direct bovenaan de todo-lijst. Dan heb ik het onder meer over The Endless (2018), een sciencefictionfilm over een ‘UFO doodscultus’ die de kijker het hersenspoelen laat ervaren door slim met perceptie te spelen. En over Spring uit 2014. Beiden scoren sterk op toon en atmosfeer. Het gruwelijke hangt bij Benson en Moorhead altijd in de lucht, de grond raakt altijd aan het schuiven onder je voeten.

In Synchronic gebeurt dat voor het eerst halverwege. Maar eerst dit. Net als in het recent hier besproken Wandavision is de ervaring aanzienlijk sterker als je van niets weet, dus we raden aan om eerst te gaan kijken voor je verder leest. Ook al is Synchronic visueel net iets minder interessant dan Spring en The Endless, omdat het mysterie minder organisch verweven is met de vorm.

Steve en Dennis rijden, voornamelijk ‘s nachts, in een ambulance door New Orleans, wachtend op de volgende oproep van de centrale. Behalve collega’s zijn ze ook goeie vrienden. Steve woont alleen, Dennis samen met zijn vrouw en dochter. Door zijn nachtdiensten en het slaaptekort staat de relatie tussen Dennis en zijn vrouw onder spanning, hoewel het voornamelijk aan zijn afstandelijkheid te wijten lijkt. Steve zegt half grappend, half serieus dat Dennis haar niet verdient.

Dan schakelt de film naar een hogere versnelling. Het is onder meer die iets meer geijkte dan-dit-dan-dat structuur die Synchronic wat conventioneler maakt dan z’n voorgangers. Dennis krijgt te horen dat hij een hersentumor heeft. Het kan een kwestie van weken zijn, zegt de arts. Of van jaren. Steve vertelt het nieuws niet meteen aan Dennis, onder meer vanwege een reeks bizarre drugsoverdoses waar ze mee te maken krijgen.

De naam van de nieuwe designer drug is Synchronic. Vooral op jonge mensen blijkt die een dramatische uitwerking te hebben. En hier komt het: ze reizen door die drug terug in de tijd, ongeveer naar dezelfde geografische plek. De reden dat ouderen een ander effect ervaren, heeft iets met verharding van hun hypofyse te maken. Hoe dan ook: vervolgens kunnen de tijdreizigers zeven minuten in het verleden rondlopen. Als ze dan niet terug zijn op de aankomstplek, blijven ze daar vast zitten. Als Steve ontdekt dat Dennis’ dochter Briana de drug nam en is verdwenen, komt het op zijn schouders om een oplossing te bedenken.

Dat het mysterie minder organisch is verweven met de vorm, betekent het volgende: in The Endless werd gespeeld met cirkels. Cirkelredeneringen, ronde vormen, personages die niet uit situaties kunnen ontsnappen en op hetzelfde punt uitkomen. Die stilistische keuzes waren een reflectie van de fysieke en mentale gevangenschap waarin je als cultusaanhanger terechtkomt. Als de twee hoofdpersonages bijvoorbeeld na jaren terugkeren bij de cultus waaraan ze als jongemannen wisten te ontsnappen, blijken de cultusaanhangers geen dag ouder geworden. Ze zijn op hetzelfde punt in de tijd blijven staan. In The Endless viel de vorm samen met de inhoud.

In een film over tijdreizen is dat moeilijker te realiseren. Bovendien is tijdreizen iets wat we kennen uit andere films en daarom minder verrassend. Dat is een reden waarom Synchronic niet de slagkracht van Benson en Moorheads eerdere films heeft. De traditionele drie-aktestructuur helpt daarbij niet. Terwijl je juist in een film over tijdreizen met chronologie kunt spelen. Nolan begreep in Tenet dat je dan juist voor de overdrijving kunt gaan.

Ook het scenario had verfijnder gemogen. Dat Steve een tumor heeft, is een gemakzuchtig opzetje om hem later in de film te kunnen offeren, als hij moet kiezen of hij zelf of Briana terug naar het heden gaat. Hij moet kiezen, want ze hebben nog maar één pil. Tja. In sommige films werkt zo’n deus ex machina, maar hier niet. Het is te makkelijk.

Overigens kunnen Benson en Moorhead gerust een mindere film afleveren. Het doet niks af aan hun ambities.

Synchronic is nu te koop op dvd en blu-ray (distributie: Warner Bros.)