Swchwrm

Toon Tellegens wereld van wondere woorden krijgt in Swchwrm een fraaie aanvulling met Froukje Tans bijzondere beelden.

Gewoonlijk zou je er geen aandacht aan besteden. Maar in het geval van Swchwrm lijkt het toch van belang om te melden dat de kameel Rocky heet. En de honden Neige en Misty. En de varkensrol wordt vertolkt door Knorrie.
Gewoonlijk. Het schooljongetje dat een belangrijk schrijver wil worden onder het pseudoniem V. Swchwrm vraagt zich af wat ‘gewoonlijk’ eigenlijk is. Kinderen in zijn klas weten het wel: oorlog is gewoon. Maar Swchwrm wil juist boeken schrijven die een diepe indruk achterlaten. En die dus een einde maken aan oorlog. En als het een beetje kan moeten zieken er beter van worden. En dan moet zo’n boek ook nog eindigen met een zin waar je van omvalt. Ook belangrijk is de eerste zin, want die zegt alles. De door Georgina Verbaan met de juiste nuffigheid gespeelde koningin zet het jongetje onder druk om nu eindelijk eens die eerste zin, en daarna zijn verhaal te schrijven. Realistisch moet het zijn en geloofwaardig en de koningin wil er van moeten huilen.

Stoepkrijt
Diezelfde koningin zorgt ervoor dat Swchwrm voor heel even almachtig is. Over de duinen schreeuwt het jongetje uit: "Nooit meer oorlog!" We zien hoe de letters van zijn almachtige woorden hun weg zoeken in de wereld. Maar wat als hij net te vroeg heeft geroepen? Dan zou hij in zijn almacht juist "meer oorlog!" hebben gewenst. Dan was "nooit" weggevallen! De constant langs de kronkelpaadjes van het kinderlijke brein meanderende denkavonturen van Swchwrm staan vol van dit soort magisch denken. Het belangrijkst is wel zijn overtuiging dat hij niet hardop mag zeggen dat hij schrijver wil worden. Want dan komt het niet uit. Alleen zijn naar de dood lonkende opa (Hans Dagelet) mag hij het vertellen, en dan ook nog alleen fluisterend.
Froukje Tan zet de magische avonturen af tegen de zonovergoten rijtjesarchitectuur van Rotterdam. Een vleug Oriëntaalse magie vindt Tan in de verpolderde Essalammoskee die dienst mag doen als het paleis van de koningin. Mede dankzij de strakke kaders, de weloverwogen camera-opstellingen en een enigszins onthechte acteerstijl roept de film verwantschap op met Van Warmerdams Abel en De Noorderlingen. Maar de zwartgallige ondertoon ontbreekt bij Tan. En dat is maar goed ook, want net zoals Tellegen zijn boekje destijds schreef als kinderboekenweekgeschenk, is ook deze film bedoeld als een cadeautje voor kinderen. Een prachtig verpakt cadeautje voor het oog, dat ook nog eens de oren verwent met atmosferische filmmuziek en een geestige titelsong van Corrie van Binsbergen. Een film waarin bovendien ook ruimte is voor stoepkrijtanimatie en zelfschrijvend strandzand. Gewoonlijk zou een film met zulke kwaliteiten genoeg moeten zijn heel veel bekijks te trekken. Maar gewoonlijk bestaat dus niet in deze film. En bovendien, zoals Swchwrm zich vertwijfeld afvraagt: "Bekijks? Wat is dat nou voor een woord? Bekijks! Bekijks! Bekijks!"

Fritz de Jong