Success Is the Best Revenge

Dankzij de benoeming tot lid van het fameuze Legion d’honneur slaagt de Poolse theaterregisseur Aleksander Rodak erin na twee jaar zijn vaderland te mogen verlaten en zich vervolgens weer te kunnen herenigen met zijn gezin, dat al die tijd al in Londen woont. Nadat de versierselen hem door de persoon van Michel Piccoli zijn opgespeld in Parijs, kan hij zich in de Engelse hoofdstad niet alleen wijden aan een nieuwe produktie, maar eveneens aan zijn vrouw en kinderen.

Met zijn oudste zoon voetbalt hij graag, hij ligt er al snel overhoop met theaterproducenten, bankdirecteuren en Poolse lotgenoten, die niet alleen maar terwillle van de ‘goede zaak’ gratis aan zijn nieuwe superproduktie willen meedoen, maar daar best ook iets voor willen vangen. In het kort zijn dat de bezigheden, waarmee je Rodak in de film Success Is the Best Revenge aan de gang ziet, terwijl hij tussendoor ook nog in de clinch ligt met bouw- en woningtoezicht, die meent dat het dak van zijn woning te ver uitsteekt.

Centraal in de filmt staat evenwel Rodaks zestienjarige zoon Adam, die al een paar jaar in Engeland verblijft en voor zichzelf allang heeft uitgemaakt dat de strijd tegen de Poolse autoriteiten niet in Engeland gevoerd moet worden, waar hij overigens steeds gepest wordt op school, maar in Polen zelf. De vertelstem in de film is die van Adam en indirect wordt Success… daarmee ook een film over de strijd tussen een vader en een zoon, die aan het slot een hoogtepunt bereikt nadat Aleksander zijn grote show heeft kunnen maken en Adam, gekapt en geschminkt als punk, zijn eerste confrontatie met de Poolse douane op het vliegveld van Warschau aangaat. In een brief, die zijn vader op dat moment onder ogen krijgt, laat hij weten vanaf nu echte vrienden te willen hebben, echte vijanden en een echte kerk.

Spektakel
Na Moonlighting getuigt Success Is the Best Revenge opnieuw van Skolimowski’s betrokkenheid bij de gang van zaken in zijn vaderland en hoewel dat op dit moment weer minder in de politieke belangstelling staat dan één of twee jaar geleden, is dat niet direct een reden waardoor deze film van minder belang zou zijn.

Hoewel Success… als totaal niet evenwichtig is – zo mis je in het grote middengedeelte de zoon totaal – geeft Skolimowski toch onmiskenbaar aan cinema te willen maken, zoals sterk naar voren komt in het theaterspektakel dat hij Aleksander laat opvoeren. Daarbij worden de toeschouwers in dubbeldekkers over een enorm terrein gereden, waar op tientallen monitoren te zien is hoe het Poolse voetbalelftal in Londen de Britten op een 1-0 achterstand zet en waar als ME-ers verklede amateurs een groep demonstranten te lijf gaan. Met name deze scènes zijn door Skolimowski prachtig verfilmd.

Bovenal is Success… een heel filmische impressie van het leven van een politieke balling, een succesvolle kunstenaar in het wereldje van theateragenten, die op eigen gewin uit (lijken te) zijn. John Hurt speelt zo’n prachtige schurk met veel te veel geld, bij wie Rodak wel langs moet komen om zijn amateurs te kunnen betalen. Schitterend is de manier waarop Hurt er zelf voor zorgt dat er uiteindelijk nauwelijks uitbetaald hoeft te worden: als onderdeel van het spektakel slaagt hij erin iedereen de schuldbewijzen aan Rodak te laten verbranden. “Wie zal de Polen een lesje leren?”, roept de onthutste commentator van de Britse televisie bij het doelpunt van de Polen tegen de Engelsen. Voorlopig moet ook Skolimowski zijn kijkers het antwoord schuldig blijven.