STELLA’S OORLOG

Een thriller en een drama over een getraumatiseerde Afghanistanveteraan: regisseur Diederik van Rooijen neemt met de telefilm stella’s oorlog veel hooi op zijn vork.

"Hij kwam terug en alles was anders", zegt Stella (ijzersterke rol van Maartje Remmers, maybe sweden) over haar man Jur (Javier Guzman), die als soldaat in Uruzgan diende. De man die ze maanden eerder met zijn soldatenvrienden uitzwaaide, is veranderd in een norse, zwijgzame kerel, die thuis in het halfdonker naar in Afghanistan gemaakte videobeelden zit te kijken. Wijs geworden door alle Vietnam- en Irakfilms denkt de kijker te weten wat er met Jur aan de hand is als duidelijk wordt dat hij erbij was toen Stella’s broer Twan, een van Jurs beste vrienden, door een bermbom werd opgeblazen: posttraumatisch stress syndroom.
Jur kampt natuurlijk met de gruwelijke dood van zijn vriend. stella’s oorlog begint inderdaad als een psychodrama over traumatisering, maar verandert later in een thriller over wat er in Uruzgan is gebeurd. Van Jurs oorlog belanden we in Stella’s oorlog, want zij zal niet rusten voor duidelijk is hoe Twan aan zijn einde is gekomen. Hoe kan het dat op een met een mobieltje opgenomen filmpje Twans stem nog te horen is na de ontploffing van de bermbom? Jur en zijn vrienden zwijgen als een Afghaans graf, maar Stella gaat in de hoogste versnelling om de waarheid boven water te krijgen. Plotseling bevinden we ons in een film over verdwenen videobandjes, achtervolgingen, bedreigingen en aanslagen. Is de getergde Stella opgewassen tegen de druk. Hoe loopt haar oorlog af?

Verweggistan
stella’s oorlog opent sterk met een sfeerschets van het stoere vriendenclubje dat naar Afghanistan gaat. Hun lollige opmerkingen ("Die Afghanen kunnen helemaal niet schieten") wekken niet de indruk dat de soldaten weten waar ze aan beginnen. Hun belangrijkste zorg is dat de achterblijvers op tijd stroopwafels sturen. De houding doet denken aan Amerikaanse oorlogsfilms (the deer hunter, coming home) over naïeve, niet al te slimme jongens, die zich goedgemutst naar verre landen lieten sturen, waarna ze erachter kwamen dat oorlog een ander woord is voor hel. In het begin is er nog niets aan de hand en sturen de knullen uit Afghanistan vrolijke mobiele telefoonfilmpjes naar huis ("Hé zusje, hier een berichtje uit Verweggistan"). Stella, die de risico’s van de missie wel ziet, verdrijft de angst door zich dagelijks af te matten met joggen. Het levert mooie impliciete scènes op. Aangrijpend is de scène waarin twee militairen haar op de hoogte komen stellen van de dood van haar broer. Ook het zwijgen van Jur na zijn terugkeer thuis levert intense cinema op die de kloof voelbaar maakt tussen hem en Stella. Nee, liefde overbrugt niet alles. Ging de film maar op dit spoor verder, maar hij verandert van een sterk drama over een getraumatiseerde soldaat in een op hol geslagen thriller. De dramatische gebeurtenissen stapelen zich op met als climax de groteske finale. stella’s oorlog verdient waardering voor de ambitie om actuele zaken aan te pakken, maar de makers, scenarist Hugo Heinen en regisseur Diederik van Rooijen (bollywood hero), hadden moeten kiezen tussen realistisch drama en thriller. Ondanks het onderwerp zijn ze in een hinderlaag gelopen.

Jos van der Burg