Skin

Afkeer van je eigen swastika-tatoeage

Van Romper Stomper tot American History X: films over het geweld van neonazi’s zijn er in overvloed. Met Skin voegt filmmaker Guy Nattiv er eentje toe, al is hij meer geïnteresseerd in de mens achter het masker van witte superioriteit.

‘De nazi’s waren meesters in het inzetten van vormgeving om hun doel te bereiken’, schrijft het Design Museum Den Bosch naar aanleiding van hun veelbesproken tentoonstelling Design in het Derde Rijk. ‘Massa’s mensen wisten ze ermee aan hun kant te krijgen.’ Dat zinnetje springt in je hoofd wanneer je de met swastika’s ondergetatoeëerde Amerikaanse neonazi’s het beeld in ziet marcheren in de openingsscène van Skin, het fictiedebuut van documentairemaker Guy Nattiv, waarin hij zich afvraagt waar die aantrekkingskracht vandaag de dag uit bestaat.

Voor hoofdpersoon Bryon Widner (Jamie Bell) is het een combinatie van factoren: het ontvluchten van armoede, het zoeken naar geborgenheid. Maar het belangrijkste is waarschijnlijk de uitzichtloosheid thuis. Want wanneer hij na het zoveelste pak slaag van zijn alcoholische vader het huis verlaat, zijn het Fred (Bill Camp) en Shareen (Vera Farmiga) die zich over hem ontfermen, zoals ze dat voor alle leden van hun extreemrechtse Viking Social Club doen. Met een biertje en gesprek worden ze binnengehaald, waarna ze met een kaalgeschoren kop in het clubhuis blijven hangen.

Die Viking Social Club is het soort organisatie dat we inmiddels wel kennen uit de filmgeschiedenis. Denk aan het zooitje ongeregeld uit Romper Stomper (Geoffrey Wright, 1992) dat onder leiding van een jonge Russel Crowe Melbourne onveilig maakt, of de nihilistische terroristen van American History X (Tony Kaye, 1998). Nattiv voegt aan dat beeld niet veel toe, en laat in tegenstelling tot die films expliciet geweld buiten beeld. Het is eerder door de snelle montage, het handheld camerawerk en het uitgebeende kleurenpalet dat we Bryons onrust en opgejaagdheid leren kennen en begrijpen.

Die veranderen wanneer alleenstaande moeder Julie (Danielle MacDonald) zijn leven binnenkomt. In een paar mooi gespeelde familiescènes laat Nattiv het tempo zakken en brengt hij letterlijk kleur in Bryons leven wanneer die zich samen met Julie’s kinderen verkleedt voor Halloween. Steeds meer krijgt hij wroeging over zijn nazi-denkbeelden, want waar diende het ook al weer voor? Julie toont hem haar swastika-tatoeage, waar ze allebei een hekel aan beginnen te krijgen. Lelijk, misplaatst, kaal. Het staat niet langer voor hun wereldbeeld. Dat Nattiv zich vervolgens niet goed raad weet met de vlucht die Bryon onderneemt, is niet erg. Want één beeld heeft hij dan al in je geest geprent: Bryon in pak gestoken even genietend van zijn nieuwe familieleven. Daar kan geen nazi-design tegenop.