Shrek

Venijnig commentaar op de pretparkcultuur

  • Datum 01-07-2001
  • Auteur Bart van der Put
  • Thema Filmkrant 224
  • Gerelateerde Films Shrek
  • Regie
    Andrew AdamsonVicky Jenson
    Te zien vanaf
    12-07-2001
    Land
    Verenigde Staten, 2001
  • Deel dit artikel

Shrek gelooft niet in sprookjes

Na het even fraaie als komische Antz bewijst de digitale animatietak van DreamWorks SKG met Shrek opnieuw dat ironie en polygonen elkaar prima verdragen. Disney-haters zullen smullen.

Met de participatie van Jeffrey Katzenberg in het DreamWorks avontuur van Steven Spielberg en David Geffen kon een frontale aanval op het animatie-overwicht van zijn voormalige werkgever Disney niet uitblijven. Met de digitale animatiefilm Antz sneed Katzenberg het verwante A Bug’s Life van zijn oude broodheren fluks de pas af: het aanstekelijke gemierenneuk van een tot insect verworden Woody Allen verscheen net iets eerder in de bioscoop.

Met Shrek wordt duidelijk dat het Katzenberg menens is. De film steekt niet alleen de draak met alle bekende sprookjes, maar levert ook venijnig commentaar op het sleetse Disney-stramien en de pretparkcultuur.

De door Mike Meyers ingesproken titelfiguur Shrek is een ogre, een boeman, en hij is daar heel content mee. Het natuurlijke isolement wordt door de groene lobbes als zelfverkozen privacy gekoesterd, en dan is een invasie van asielzoekers niet welkom. De vluchtelingen zijn bekende sprookjesfiguren, die door een nare prins als ongewenste mutanten uit zijn rijk werden gegooid. Met behulp van een sprekende ezel besluit Shrek het probleem bij de kern aan te pakken: de weg naar een hernieuwd isolement voert via de prins naar de onvermijdelijke prinses, maar het avontuur breekt met alle regels van het spel. Herstel: bijna alle regels.

Pleelectuur
Dat Shrek een ongewoon sprookje is blijkt vanaf de openingsscène, waarin de boeman een boek met het bekende "Er was eens…" als pleelectuur benut. Dat de held de snoezige sprookjesfiguren vervolgens naar hartelust uitfoetert werkt in deze context verfrissend, dat hij het enthousiaste gezang over vriendschap van ezel Eddie Murphy bruut afkapt is ronduit bevrijdend. Vanaf dat moment krijgt de Disney-cultuur er herhaaldelijk flink van langs, en dat werd hoog tijd, vooral in een film waaraan zowel volwassenen als kinderen veel plezier zullen beleven.

Om de kleintjes terwille te zijn is een volledig subversieve afwikkeling uitgesloten: Shrek blijft een sprookje. Daarover kan men klagen, maar de manier waarop volwassen grappen, de problematiek rond asielzoekers en een slinkse Disney-satire aan kindvriendelijk amusement wordt gekoppeld dwingt bovenal bewondering af. Het Disney-bewind en een toenemend infantiel filmmaker als George Lucas kunnen hier nog heel wat van leren. De minder gefortuneerden onder ons, grofweg alle anderen op deze aardkloot, en Disney-haters in het bijzonder, wacht een buitengewoon amusant en bijzonder fraai vormgegeven avontuur.