Sex

Maakt één keer seks met een man je homoseksueel? Is één keer seks met een ander overspel? Daarover wordt gepraat en gepraat en gepraat in Sex, een zinderend filmische denkoefening.

Twee goed bevriende schoorsteenvegers babbelen wat in hun pauze. Over hun echtgenotes, hun gezinnen, hun hobby’s. Dan vertelt er een over een vreemde droom die hij die nacht had. Hij werd verleid door David Bowie, die hem in zijn benadering het gevoel gaf dat hij een vrouw was. “Pas toen ik wakker werd voelde dat niet meer bevrijdend, maar werd het… ongemakkelijk.”

De ontboezeming ontlokt bij zijn collega ook een bekentenis: hij had recent seks met een klant – een man. De klant deed hem een voorstel, het wond hem op en hij ging erop in, dat was alles. Even droogjes als hij het bij zijn vriend en collega op tafel gooit, blijkt hij het zijn echtgenote te hebben verteld. Gewoon, als iets wat hij die dag had meegemaakt.

Is één keer seks buiten je huwelijk meteen ‘vreemdgaan’? Ben je door één keer seks met een man meteen homoseksueel? De veger vindt van niet, net zoals het drinken van één biertje hem nog geen alcoholist maakt. Zijn collega en vooral ook zijn echtgenote kijken daar anders naar. Maar dat leidt in Dag Johan Haugeruds Sex niet tot schreeuwende ruzies. In plaats daarvan voeren de personages gesprek na gesprek in oprechte pogingen elkaars standpunten te begrijpen.

Sex is het eerste deel in een drieluik: later dit jaar volgen Dreams (Drømmer, 2024) en Love (Kjærlighet, 2024); die laatste ging afgelopen september in première op het filmfestival van Venetië. Er zijn echter geen gedeelde verhaallijnen; de samenhang is enkel thematisch (plus één personage dat in Sex en Dreams in bijrolletjes opduikt voor hij in Love een hoofdrol krijgt). Want als je gaat praten over seks, praat je als vanzelf ook over liefde en over dromen.

En gepraat wordt er in deze films – ze bestaan vrijwel geheel uit dialogen. Gecombineerd met het feit dat Haugerud zijn carrière begon als romanschrijver zou je daarmee kunnen vermoeden dat Sex een praatfilm van het vreselijkste soort is, maar niets is minder waar. Net als in het meesterlijke Barn (2019) toont Haugerud een scherpe controle van zijn minimalistische beeldtaal, waardoor de op papier droge gesprekken zinderend filmisch worden.

Daarin speelt ook een andere paradox mee: hoewel de gesprekken volstrekt authentiek aanvoelen, zijn ze in feite eerder geïdealiseerd dan realistisch. Het zijn gesprekken zonder gêne, empathisch en openhartig, vol nieuwsgierigheid naar de ander, zonder dat daarvoor je eigenwaarde en je eigen waarden opzij moeten worden gezet.

Een personage in de film vat het puntig samen: “Je wereld krijgt vorm door de mensen met wie je praat, en je moet dus praten met mensen die je wereld groter maken, niet kleiner.” Sex is een film die je wereld groter maakt.