Nannerl, la soeur de Mozart

Dit portret van Mozarts zus is meer dan een muzikaal kostuumstuk. In geheim gearrangeerde onderonsjes leidt ze het leven dat haar niet is toegestaan.

Het is niet zo heel bekend dat het wonderkind Wolfgang Amadeus Mozart een oudere zus had die ook een groot muzikaal talent was. Maar van deze Nannerl, zoals ze liefkozend werd genoemd, is geen enkele compositie bewaard gebleven. En waar feiten ontbreken ontstaat ruimte voor fantasie. Die kans heeft René Féret bij het maken van dit deels fictieve eerherstel voor Nannerl Mozart met beide handen aangegrepen.
Toen vader Leopold Mozart met zijn kinderen op tournee was door Europa werd hij inderdaad aan het hof van Versailles ontvangen, maar de echte gang van zaken zal zeker minder tot de verbeelding sprekend geweest zijn dan in de film. Iedereen die jaartallen en leeftijden op een rij zet kan dat uitrekenen. Féret laat Nannerl bijvoorbeeld een dertienjarige prinses Louise ontmoeten, die in werkelijkheid aanzienlijk ouder was. Die fictie is niet onbelangrijk, want de pijnlijke melancholie die Nannerl, la soeur de Mozart oproept zit hem juist in het feit dat Féret ons een glimp laat zien van het leven dat Nannerl in werkelijkheid niet mocht hebben. Vioolspelen was een mannenzaak en voor componeren werden vrouwen te dom geacht.

Jongenskleren
De fraaie historische decors en de speciaal door Marie-Jeanne Serrero gecomponeerde muziek zijn eigenlijk maar bijzaak. De kracht van de film zit hem onder meer in de manier waarop Féret het keurslijf van die tijd laat contrasteren met de intieme en ongedwongen scènes waarin de Mozartjes onder elkaar zijn. Dan stoeien en plagen ze, en blijkt dat vader eigenlijk wel weet welke talenten er in zijn dochter schuilen. De buitenwereld gebiedt echter anders. Het negeren van Nannerl is geen kwade wil maar vanzelfspekendheid.
Wonderlijk ontroerend zijn de in het geheim gearrangeerde onderonsjes tussen Nannerl en de kroonprins, een schuchtere weduwnaar. Nannerl, door Férets dochter Marie prachtig gespeeld als meisje dat vrouw wordt, is bij die gelegenheid als jongen verkleed. Een dubbelzinnigheid die niet alleen erotisch werkt, maar ook verwijst naar de kansen die Nannerl als man mogelijk wel had gekregen. Een vergelijkbare tragiek spreekt uit de vriendschap tussen Nannerl en prinses Louise, door een andere dochter van Féret gespeeld als een ouwelijk meisje dat we in dit genuanceerde drama over achttiende-eeuwse vrouwenonderdrukking het klooster in zien gaan.

Leo Bankersen