MY WINNIPEG

Het even groezelige als betoverende my winnipeg is een worsteling om te ontkomen aan "de weerzinwekkende kracht van stad en familie", en zwelgt tegelijkertijd in beiden.

"Winnipeg heeft tienmaal zoveel slaapwandelaars als welke andere plaats dan ook ter wereld." Ziedaar een van de vele buitenissige uitspraken die regisseur Guy Maddin zelf in voice-over doet over zijn geboortestad. Winnipeg, het hart van het hart van het Amerikaans continent. Winnipeg, waar het altijd, altijd winter is, altijd slaperig. Winnipeg, waar het verboden is oude verkeers- en reclameborden weg te gooien; ze worden verzameld op het ‘sineage graveyard’. Kortom: Winnipeg, de stad waar Maddin zijn hart aan heeft verknocht, en die hij tegelijkertijd altijd wil ontvluchten.
"Alles wat in deze stad gebeurt is een eufemisme", claimt Maddins voice-over ergens halverwege my winnipeg. Het is in ieder geval waar voor de overdonderende film, een aanslag op de zintuigen die archiefmateriaal mengt met nieuwe opnamen van zowel gefingeerde realiteit als realistische fictie. Maddins stream-of-consciousness op de geluidsband botst op de beelden die hij gebruikt en wordt weersproken, aangevuld of versterkt door langsflitsende tekstkaarten. Wat er allemaal waar van is, blijft in het midden, en (hoewel de film werd gefinancierd door het Documentary Channel) doet er ook niet toe: de film portretteert, zoals de titel al aangeeft, de stad zoals die voor Maddin is. Dat betekent vooral: onlosmakelijk verbonden met zijn familie, en met name zijn moeder — "misschien wel de meest helderziende van alle Winnipeggers" — die in reconstructies van Maddins jeugd wordt gespeeld door Ann Savage.

Warenhuis
Op het afgelopen Filmfestival Rotterdam was of time and the city van Terence Davies te zien. Net als Maddin portretteert Davies zijn geboortestad, in dit geval Liverpool. En net als Maddin maakt hij daarbij gebruik van een sturende voice-over, die commentaar geeft op zorgvuldig geselecteerde en gemonteerde filmfragmenten De twee films hebben wel een compleet andere toon: waar Maddin gaat voor eclecticisme, collage en overdondering, kiest Davies voor de vervoering in een elegische, poëtische toon.
Wat de films echter vooral gemeen hebben is hun nostalgie naar de steden zoals die vroeger waren. Davies spreekt op bittere, ietwat pretentieuze toon over de verdorven jongeren die ‘zijn’ straten tegenwoordig onveilig maken. Maddin op zijn beurt hekelt het gebrek aan historisch besef van het stadsbestuur: "De sloop is één van de weinige groeigebieden van de stad." De grootse gebouwen waartussen en waarin zijn jeugd zich afspeelde — het warenhuis waar zeventig procent van de Winnipegse inkopen werden gedaan, het stadion van de plaatselijke ijshockeyclub, het zwembad met drie verdiepingen — zijn verdwenen, meedogenloos platgewalst. Ze werden vervangen door veel te glimmende nieuwe gebouwen die (als enige in kleur gefilmd) volledig misstaan in Maddins groezelige maar betoverende universum.

Joost Broeren