Mrs. America
Architect van de haat
In deze negendelige serie speelt Cate Blanchett een van de boegbeelden van conservatief Amerika: Phyllis Schlafly, die in de jaren zeventig probeerde gelijke rechten voor onder meer vrouwen te torpederen.
Het is bijna niet voor te stellen. Tot in januari van dit jaar was er een Amerikaanse staat die het zogenoemde Equal Rights Ammendment nog niet had goedgekeurd. Deze toevoeging aan de Grondwet garandeert – in een ideale wereld – gelijke rechten voor alle Amerikanen, ongeacht geslacht en huidskleur. De staat Virginia keurde het ERA op 15 januari 2020 goed. De eerste versie van het ERA werd al in 1923 geschreven maar pas in de jaren zestig en zeventig kwam de strijd om de invoering ervan tot een kookpunt, dankzij de opkomst van zowel de vrouwenbeweging als de burgerrechtenbeweging.
Dit is de context van Mrs. America, een negendelige serie die zich afspeelt in de jaren zeventig. Cate Blanchett speelt Phyllis Schlafly, een conservatieve Republikein die zo’n 40.000 vrouwen mobiliseerde om te strijden tegen de ERA. Tegen gelijke rechten voor vrouwen en bevolkingsgroepen met een andere achtergrond dus. Tegen gelijke rechten, in feite, voor een meerderheid van de Amerikanen. Zogenaamd uit angst voor de “totalitaire feministische nachtmerrie”, maar in feite gewoon een jarenlang uitgerekte strijd voor behoud van de status quo.
Mrs. America is een interessante casus. Niet vanwege de cinematografie, want de serie is een eindeloze parade van pratende hoofden met voor niet-ingewijden een overdaad aan details van het Amerikaanse politieke systeem. Wat het interessant maakt is het gekozen perspectief, want daar zit het venijn. Waarom moeten we iemand begrijpen die geen begrip kon opbrengen voor anderen?
De serie laat geen kans onbenut om in te zoomen op Schlafly’s strak in de plooi gehouden gezicht. Vooral op de momenten waarop ze vernederd wordt door de mannen om haar heen die een politiek actieve vrouw wel even amusant vinden maar geen moment serieus nemen. De momenten waarop haar masker scheurt. Wat de serie dus doet is sympathie laten voelen voor een vrouw die vecht om de muren van haar eigen gevangenis in stand te houden. Ja, dat is tragisch. Tegelijk is dit de vrouw die op een beslissende politieke bijeenkomst roept: “Vanavond sterft de ERA, moreel en grondwettelijk, en we zullen dansen op het graf.”
Hoewel ook andere historische figuren schermtijd krijgen, is Schlafly de belangrijkste lens waardoor de serie naar feminisme, verlangen, macht en ras in de Amerikaanse cultuur kijkt, signaleerde criticus Angelica Jade Bastién recent op Vulture. ‘Zodoende zet de serie haar neer als een tragisch mislukte feminist en niet als een architect van haat’, aldus Bastién. Dat roept de vraag op wat de serie nou eigenlijk wil met Schlafly. Want als het doel is om inzicht te krijgen in haar denkwereld en niet alle Republikeinen over één kam te scheren, dan schiet de serie tekort. Je krijgt in de loop van negen afleveringen nauwelijks inzicht in wat deze vrouw echt denkt. Omdat ze zich voortdurend verschuilt achter het ideaal van de Republikeinse huisvrouw, een ideaal bedacht door religieuze leiders en conservatieve politici en onophoudelijk bekrachtigd door een onderdrukkend systeem van beloning en straf, in de vorm van positieve aandacht en vernedering.
Mrs. America is vanaf 17 september te zien via Ziggo (VoD).
