Mitra

Kaweh Modiri verfilmde zijn eigen roman Mitra waarin een vrouw, decennia nadat ze haar geboorteland Iran ontvluchtte, kans ziet om af te rekenen met een diep trauma. Na de belofte van zijn debuutfilm Bodkin Ras bewijst hij opnieuw dat zijn verteltalent zeker niet op woorden alleen berust.

Er sluimeren talloze oorlogen onder het kalme oppervlak van Nederland. Mitra, de tweede speelfilm van schrijver en filmmaker Kaweh Modiri, is het verhaal van zo’n stille oorlog, van een oude wond die niet kan helen en van een verleden dat zich op perverse wijze voortplant in het heden.

“Jullie kunnen alleen maar van het regime óf van de organisatie zijn”, zegt Haleh tegen het muizige duo dat bij haar aanbelt, alsof het haar nauwelijks uitmaakt welke van die twee kwelgeesten zich aan haar voordeur meldt. Met ‘het regime’ bedoelt ze het islamitische regime van Iran; met ‘de organisatie’ de oppositie in ballingschap. Ze blijken van de organisatie te zijn en het blijkt toch uit te maken. Vooral als Haleh de naam van haar dochter Mitra hoort, die 37 jaar eerder door het regime werd vermoord.

In de voorafgaande scène is professor Haleh Daneshi (Jasmin Tabatabai) neergezet als een vrouw die zich door niemand iets laat vertellen, maar de reden voor dit huisbezoek raakt een open zenuw. De verraadster die Mitra destijds uitleverde aan de geheime dienst is met valse papieren naar Nederland gekomen en nu verzoekt de organisatie Haleh te bevestigen dat zij het echt is. “Dat kan ik helemaal niet”, werpt ze eerst nog tegen. Maar het verlangen om een oude rekening te vereffenen is gewekt.

Wat volgt, houdt het midden tussen een detective en een klassieke tragedie, waarin het onderscheid tussen wat is en wat lijkt vertroebelt. Omdat Haleh onzeker is over wat ze zich nu precies herinnert, betrekt ze haar broer Mohsen bij haar missie – zonder rekening te houden met het feit dat hij er, anders dan zij, sinds zijn vlucht stellig voor heeft gekozen de confrontatie met het pijnlijke verleden zo goed en zo kwaad als het gaat te vermijden.

Kaweh Modiri is een boeiende verteller, die zijn publiek met goed gedoseerde porties informatie zijn verhaal intrekt. Het is een complex verhaal dat existentiële vragen opwerpt over liefde, vergeving en wraak. Kun je je vijand bestrijden zonder zelf op die vijand te gaan lijken?

Dat hij een sterk scenario schreef verbaast niet, want Mitra is de verfilming van zijn eigen gelijknamige roman. Maar ook visueel vertelt de film van alles: over het schemerbestaan van zijn personages en de breekbare band tussen waarneming en realiteit. Al is de vertelstijl een stuk conventioneler dan de frisse mix van fictie en documentaire uit zijn debuutfilm Bodkin Ras (2016), zijn tweede film onderstreept Modiri’s bijzondere vermogen om de ziel van zijn personages zonder woorden bloot te leggen.