Metronom

Een feest dat alles zal veranderen

Metronom

Met een huisfeestje van een groep scholieren toont dit sterke fictiedebuut, winnaar van de regieprijs in de Un Certain Regard-sectie van Cannes, een momentopname van Roemenië in de jaren zeventig. Daar is het tijdverdrijf van jongeren bepaald niet van triviaal belang.

Het establishing shot is de ‘U bevindt zich hier’-pijl van de filmkunst: een overzicht van de context die keurig uitkomt bij het startpunt van het verhaal. Kraan- of drone-opnamen en dynamisch gechoreografeerde steadicamshots zijn favoriet, maar zo opzienbarend hoeft het niet te zijn. In het openingsshot van Metronom trekt de camera, voordat zij de twee jonge geliefden Ana en Sorin vindt, gestaag in rechte lijn langs een monumentaal reliëf dat de geschiedenis van Roemenië verbeeldt als één doorlopende oorlog tegen steeds weer nieuwe vijanden. En natuurlijk is dat niet zomaar.

Het is begin jaren zeventig, de eindexamens staan voor de deur en Ana krijgt van haar vriend te horen dat hij met zijn familie het land zal verlaten, de volgende dag al. In het Roemenië van Ceaușescu is zo’n kans maar weinigen gegund. Zijn vertrek luidt het abrupte einde van hun relatie in. Aan de verlegen-gulzige manier waarop Ana hem omhelst valt af te lezen wat dit voor haar betekent: alsof midden in de maaltijd haar bord onder haar neus wordt weggetrokken, net op het moment dat ze wilde beginnen aan het lekkerste stukje.

Dankzij het sterke scenario en de magnetische performance van debutant Mara Bugarin laat je je probleemloos opslokken door de opgewonden spanning van een zeventienjarige scholier. Hoe kan Ana toch naar dat huisfeestje van haar klasgenoot, ook al mag ze niet van haar moeder? Hoe zou ze er in hemelsnaam niet bij kunnen zijn, terwijl het haar aller-allerlaatste kans is om nog met Sorin samen te zijn? En, als het feest eenmaal op gang is: waar blijft hij nou toch?

Met groot gevoel voor authenticiteit schetst Alexandru Belc in zijn fictiedebuut (waarvoor hij uitgebreide documentaire-research deed) de sfeer van dat feestje en de interactie van de jongeren. Onder elkaar voelen ze een vrijheid die ze buiten de muren van de flat niet hebben; ze durven grappen te maken over het regime, te discussiëren over populaire, voornamelijk Amerikaanse rocksterren en te luisteren naar Radio Free Europe, waar presentator Cornel Chiriac zijn door het regime verboden muziekprogramma Metronom in ballingschap blijft uitzenden. Ze stellen samen een brief aan hem op waarin ze zijn radioshow prijzen, vertellen hoe beknot ze zich voelen in hun land en hem een lijst verzoeknummers meegeven.

Voor Ana is dit nauwelijks meer dan achtergrond bij haar liefdeskoorts en omdat de film trouw haar perspectief volgt, voelt het voor ons ook zo. De film is vooral doordrongen van het gevoel dat op deze leeftijd één feestje je leven een beslissende wending kan geven – wat ook blijkt uit te komen, maar op een heel andere manier dan Ana hoopt. We hadden het, net als zij, misschien kunnen zien aankomen, ware het niet dat we even door zaken van persoonlijke aard in beslag genomen waren.

Wat overblijft is een diep gevoel van verraad en met dat gevoel levert Metronom een messcherp portret van het Ceaușescu-tijdperk.