LITTLE WOMEN

De Australische regisseur Gillian Armstrong waagde zich aan de vierde verfilming van het boek ‘Little women’ van Louisa May Alcott. Behendig sprong ze over veel voor de hand liggende valkuilen heen. Haar nuchtere aanpak, de samenwerking met scenariste Robin Swicord en de keuze van de actrices maakten van Little women geen mierzoete bedoening, wel een film waar je je met plezier een avond door laat opwarmen.

Het boek ‘Little women’ is in het Nederlands vertaald onder de titels ‘Onder moeders vleugels’ en ‘Op eigen wieken’. Sinds de eerste uitgave in 1868 heeft het boek vele generaties meisjes over de hele wereld van een collectieve droom voorzien. In dit verhaal probeert een moeder het ten tijde van de Amerikaanse Burgeroorlog met haar vier opgroeiende dochters te rooien, terwijl man en vader als veldpredikant aan het front zit. ‘Little women’ gaat over de dagelijkse omgang tussen zussen, jongens en meisjes, hun toekomstdromen, de liefde en het zoeken van je eigen weg. De grote populariteit van dit verhaal is voor een groot deel te verklaren uit het gegeven dat het de familie March gaat zoals alle families zouden wensen dat het hen gaat: uitstekend. Moeder is een heerlijke moederkloek met een grote dosis altijd beschikbare liefde voor de kinderen. Vader is eveneens liefhebbend en slechts tijdelijk op afstand. De dochters Meg, Jo, Beth en Amy zijn leuk, mooi, grappig, lief enzovoort. Allevier weten ze al vroeg wie ze zo ongeveer zijn en wat ze willen. Dat scheelt.

Sociale waarde
Voor Armstrong staat de zusterliefde centraal. Het is een thema dat Armstrong wel is toevertrouwd. Sinds haar veelgeprezen debuut My brilliant career uit 1979 maakte zij vooral films en documentaires over vrouwen. Daarbij hecht zij meer aan sociale waarde en betrokkenheid dan romantisering. Zo liet ze drie vrouwen uit de Australische arbeidersklasse aan het woord in drie documentaires over hun leven, respectievelijk opgenomen in 1975, 1980 en 1988. Haar voorlaatste film, The last days of Chez nous, was een portret van het uiteenvallende gezin van een succesvol schrijfster. In Little women maakt ze van een braaf meisjesboek een aards en levendig verhaal, niet in de laatste plaats door de dialogen van Robin Swicord. Om al te veel zoetigheid te vermijden kreeg actrice Susan Sarandon de rol van Marmee, de moeder. Bij de keuze voor de andere actrices bleef men zo dicht mogelijk bij het boek, behalve wat de hoofdrol van Jo betreft. Beth (Claire Danes) en vooral de jonge Amy (Kirsten Dunst) vallen op. Dunst is nog maar een jaar of twaalf, maar heeft het grootste deel van haar leven voor de camera gestaan, onlangs nog als ‘dochter’ van Brad Pitt en Tom Cruise in Interview with the vampire. Ze speelt opvallend natuurlijk en makkelijk. Bovendien lijkt ze als jongste zus tevens de slimste als ze opmerkt dat je volwassen bent voor dat je ’t weet en dus moet zorgen dat je weet wat je wilt.

Geestdriftig mens
De oncharmante, mannelijke en weerbarstige Jo is het spannendste personage in het boek. Ze is een buitenbeentje, wil als meisje alleen maar jongensdingen en schrijft aanvankelijk avontuurlijke en sensationele verhalen, die ze gaat publiceren onder de naam Joseph. Dit geestdriftige mens werd in George Cukors verfilming uit 1933 prachtig gespeeld door Katharine Hepburn, een betere actrice voor die rol is nauwelijks denkbaar. Ook al doet Winona Ryder nog zo haar best, een Jo wordt ze niet. Haar engelachtige uiterlijk en uitstraling passen niet bij deze rol. Aanvankelijk aarzelde Armstrong zelf ook aan de geschiktheid van Ryder. Dat zij het toch werd heeft vermoedelijk publicitaire redenen. Met een grote naam kom je nog eens ergens. Hoewel de familie March in minder welvarende omstandigheden verkeert dan vroeger, gaat het ze toch niet echt slecht. De omgeving, het huis en de meiden zijn een lust om naar te kijken. Little women heeft een aangenaam ritme, en is qua dramatische ontwikkeling goed in balans. Het woord dramatisch moet echter niet al te letterlijk worden genomen. Er gebeurt nauwelijks iets echt spannends of verontrustends. Dat neemt niet weg dat Little women een heerlijke film is om een zaterdagavond, liefst met de benen omhoog, mee door te brengen. Je kunt er ook nog om lachen, of dat nou de bedoeling is of niet. Als de zussen toneelstukjes opvoeren wordt bij gebrek aan personages alles en iedereen ingezet. Let in dit verband op de glansrol van de poes. Maar het grappigst is wel de pathetische uitroep van Jo uit de mond van Winona: ‘O, ik ben zó lelijk en ik zeg altijd de verkeerde dingen!’ Geloof je ’t zelf, Winona?

Claudi Hulshof