Liberté

De Britse distributeur die Albert Serra’s Liberté op dvd uitbrengt, roemt de film als ‘radicaal en subversief’. Dat is de bijna tweeënhalf uur lange orgie in een bosperceel zeker – maar hij is ook sáái. En dat is het punt.

Christian Petzold houdt niet van seksscènes, vertelde de Duitse regisseur toen ik hem onlangs sprak over zijn nieuwe film Undine. “Kijken naar een seksscène voelt alsof ik per ongeluk de slaapkamer van mijn ouders binnenstap terwijl zij seks hebben.”

Op precies dat gevoel van ongemak lijkt Albert Serra te mikken met Liberté. Maar dan in overdrive – alsof je bij je ouders binnenloopt terwijl ze plasseks hebben of met zweepjes in de weer zijn (zo, aan dat beeld zit u nu even vast). Serra’s negende speelfilm is in feite één lange seksscène – en bovendien een érg lange seksscène, met een speeltijd van 2 uur en 18 minuten. De film toont een nachtelijke orgie van een groep achttiende-eeuwse libertijnen in een bos – de synopsis vermeldt ‘Frankrijk, 1774’, maar de film zelf houdt zich niet bezig met dat soort aseksuele details.

Bij Serra weet je nooit zeker hoe serieus hij is. Er kleeft een gevoel van ‘de nieuwe kleren van de keizer’ aan zijn werk, waarbij hij publiek en (vooral) critici in de rol van die keizers ziet, angstvallig meepratend hoe interessant het allemaal is, om maar niet door de mand te vallen. En toch: het zijn niet de minste makers waar ook Liberté zich weer mee laat vergelijken. Het digitaal gefilmde clair-­obscur van een Pedro Costa. De provocaties van een Rainer Werner Fassbinder. De film-is-dood-leve-de-film-mentaliteit van een Peter Greenaway. De weelderigheid van een Luchino Visconti (ook door de aanwezigheid van Helmut Berger). De jury onder leiding van regisseur Nadine Labaki, die Liberté op het filmfestival van Cannes in 2019 een speciale juryprijs gaf in de tweede competitie Un Certain Regard, die zal toch ook iets gezien hebben. Maar Liberté, daar kunnen we niet omheen, is óók saaie, pretentieuze drek.

Dat is de grap bij Serra: het is allebei, Kunst en pretentieuze lege huls. Dat is geen contradictie – de saaiheid is de kern van Serra’s kunst. Ook weer in Liberté, waarin het op papier prikkelende gegeven in uitvoering ronduit langdradig is. Dit is, noteerde ik ergens halverwege het kijken, de allersaaiste porno aller tijden. Zelfs de personages raken er niet opgewonden van. En dat is precies het punt. Een beetje onaneren en nachtelijk over elkaar heen plassen, is dat nou echt alles wat we met onze grenzeloze vrijheid willen, vraagt Serra.

Liberté is vanaf 11 januari verkrijgbaar op dvd en blu-ray (import, distributie: Second Run)